Arabic burde or Persian perde ? | ||||
| مجلة مرکز الخدمة للاستشارات البحثية واللغات | ||||
| Volume 25, Issue 74, April 2023, Page 1-8 PDF (319.68 K) | ||||
| Document Type: المقالة الأصلية | ||||
| DOI: 10.21608/jocr.2023.286771 | ||||
 View on SCiNiTO | ||||
| Author | ||||
| Abdulelah AL ZAHRANİ* | ||||
| Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Türk Dili Anabilim Dalı Doktora öğrencisi | ||||
| Abstract | ||||
| Bilindiği gibi Arapça, Farsça ve Türkçede birçok ortak sözcük vardır. Bunların çoğu Arapça kökenlidir. Türkçedeki Arapça kökenli sözcükler daha çok Farsça aracılığıyla geçmiştir. Aynı medeniyet dairesinde yer alan bu diller arasında bu şekilde sözcük alış verişi olması doğaldır. Bununla birlikte söz konusu dillerde ortak olan bazı sözcüklerin kaynak dilinin hangisi olduğu konusunda soru işaretleri oluşmaktadır. Bunlardan biri de kaynaklarda kökeni Farsça olarak gösterilen perde sözcüğüdür. Kaynaklarda kökeni Farsça olarak gösterilen perde sözcüğünün, ilk bakışta Arapça bürde sözcüğüyle hem foneteik hem de semantik olarak örtüştüğü görülmektedir. Türk dilinde perde پرده sözcüğü, ilk defa 12. yüzyılda Zemahşerî’nin Mükaddimet-ül Edeb adlı eserinde Perdede turğan karabaş “örtülü duran cariye” anlamıyla görülmüştür (Yüce, 1993). Türkiye Türkçesinin ilk yazılı dönemi olan Eski Anadolu Türkçesi eserlerinde XIV. yüzyıldan itibaren perdede biçiminde ve “perde arkasında” anlamıyla kullanıldığı gözlemlenen sözcük (Tarama Sözlüğü, Cilt V, s. 3187), Dihhuda’nın Farsça sözlüğünde perde (parda) biçiminde ve “hicab, başörtüsü, örtü, örgü, kapak, kapanma” vb. anlamlarda gösterilmiştir. Sözcüğün anlamca ve fonetik olarak Arapçadaki benzeri ise ilk olarak Al Halil Bin Ahmed El Ferâhidi’nin Arapça sözlüğünde (768, 128) eril hâlinde burd biçiminde gösterilmiş ve anlamı “ufak çizgili siyah bir hırka” şeklinde verilmiştir. Bu çalışmada günümüze kadar yeterince araştırılmamış, daha doğrusu hakkı iyice verilmemiş konulardan biri olan Arapça ve Farsçadan Türkçeye bir şekilde geçmiş sözcüklerin nasıl, ne zaman ve hangi suretle geçtiği konusuna değinilmiş ve bu tür sözcüklerden perde پرده sözcüğünün Arapça burde ile ilişkisi tartışılmıştır. As it is known, there are many common words in Arabic, Persian and Turkish. Most of them are of Arabic origin. Words of Arabic origin in Turkish have mostly passed through Persian. It is natural that there is an exchange of words between these languages that are in the same civilization circle. However, there are questions about the source language of some words that are common in these languages. One of them is the word perde "curtain", whose origin is shown in Persian in the sources. It is seen that the word perde, whose origin is shown in Persian in the sources, overlaps with the Arabic word burde both phonetically and semantically. The word perde in the Turkish language was first seen in Zemahşerî's work Mükaddimet-ül Edeb in the 12th century with the meaning of perdede turgan karabaş "veiled concubine" (Yüce, 1993). It is observed that this word has been used in the form of perdede and with the meaning of "behind the scenes" in the works of Old Anatolian Turkish, which is the first written period of Turkey Turkish, since the XIVth century (Tarama Sözlüğü, Cilt V, s. 3187). And it is used in the form of perde (parda) in Dihhuda's Persian dictionary and as "hijab, headscarf, cover, knitting, cover, closure" etc. shown in meaning. The semantic and phonetic similarity of the word in Arabic was first shown in the masculine form burd in Farahidi's Arabic dictionary (768, 128), and its meaning was given as "a small striped black cardigan". In this study, it has been mentioned how, when and in what form the words that have been transferred from Arabic and Persian to Turkish, which is one of the subjects that have not been adequately researched until today, and the relationship of the Persian word perde with Arabic burde is discussed. | ||||
| Keywords | ||||
| Etymology; Turkish language; loanwords; Arabic loanwords; Persian loanwords; the word perde | ||||
|
Statistics Article View: 122 PDF Download: 144 |
||||
