الأفعال الكلامية الإخبارية في القرآن الكريم وأبعادها التداولية العقدية | ||||
مجلة کلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بالإسکندرية | ||||
Volume 39, Issue 5, 2023, Page 193-242 PDF (589.04 K) | ||||
DOI: 10.21608/bfda.2023.320107 | ||||
![]() | ||||
Author | ||||
محمد علي علي السيد كيلاني | ||||
مدرس العقيدة والفلسفة بكلية أصول الدين والدعوة بالزقازيق | ||||
Abstract | ||||
إن مسألة الأفعال الكلامية الإخبارية في القرآن الكريم وأبعادها التداولية العقدية تمثل أهمية كبيرة في الفكر الإسلامي، من حيث الإقرار بوجود الله تعالى، وأنَّه أزلي أبدي، وأفعاله تختلف عن أفعال مخلوقاته، وهو جلّ شأنه صاحب صفات الكمال، والجمال، والإجلال، والإكرام، وليس كمثله شيء وهو السميع البصير، ومن ثمَّ يبقى جلياً الإيمان التحقيقي، وهو الذي يسعى إليه المؤمن، ويحرص عليه، وقد بذل علماء الإسلام جهدهم في بيان الأبعاد التداولية العقدية في الأفعال الكلامية الإخبارية، فوضعوا مجموعة من الأسس والقواعد مستمدة من النص القرآني وأصول اللغة العربية، بحيث يكون البعد التداولي متوافق مع العقيدة الصحيحة، وكان المنهج المتبع في المبحث هو المنهج التحليلي، حيث تم تحليل الأبعاد التداولية للأفعال الكلامية الإخبارية في القرآن الكريم لدى الشيعة والسلفية، والمعتزلة، وأهل السنة والجماعة من السادة الأشاعرة، وخرج البحث بمجموعة من النتائج من أبرزها، وجود خلاف بين العلماء في طرق إثبات الأفعال الكلامية الإخبارية في القرآن الكريم وأبعادها التداولية العقدية، فمنهم من عولّ تعويلًا كاملًا على العقل كالمعتزلة، ومنهم من عولّ على النقل فقط متمسكاً بظواهر النصوص كالسلفية، ومنهم من وفق بين النقل والعقل وهم السادة الأشاعرة والماتريدية، حيث يؤكدون أن النقل الصريح لا يخالف العقل الصحيح، ومن أبرز توصيات البحث توجيه نظر الباحثين لبحث ومناقشة الأفكار المتطرفة التداولية العقدية، وبيان تهافتها، مع إظهار أوجه القصور فيها بطريقة علمية منظمة وموضوعية على مذهب أهل السنة والجماعة من السادة الأشاعرة والماتريدية. | ||||
Keywords | ||||
: الأفعال الكلامية. الإخبارية. القرآن الكريم . الأبعاد التداولية | ||||
References | ||||
أولًا: القرآن الكريم وعلومه
ثانيًا: اللغة العربية
ثالثًا: كتب الأَعْلَام
رابعًا: المصادر العامة
References :
awlan: alquran alkarim waeulumuh
thanyan: allughat alearabia1. abin eaqil - sharah abn eaqil ealaa 'alfiat aibn malk, tahqiq alshaykhi: muhamad muhi aldiyn eabdalhamayd - nashr watawzie dar alturath alqahirat - tabeat dar misr liltibaeati- altabeat aleishrun - ramadan 1400h , yuliu 1980m.2. abn manzurin, lisan alearabi, dar sadir, birut, lubnan, ta3, 1414h.3. abu nasr 'iismaeil bin hamaad aljawhari, alsihah taj allughat wasihah alearabiati, tahqiqu: 'ahmad eabd alghafur eatara, dar aleilm lilmalayin - bayrut, lubnan, ta4, 1987m.4. 'abu hilal aleaskarii- alfuruq allughawiat -tahqiqu: muhamad 'iibrahim salim - tabeatun: dar aleilm walthaqafat lilnashr waltawzie, alqahirat - masr.5. 'ahmad bin fars, mujmal allughati, dirasat watahqiqu: zuhayr eabd almuhsin sultan, muasasat alrisalat - bayrut, lubnan, ta2, 1986 mi.6. 'ahmad bin muhamad bin eali alfiuwmi, almisbah almunir fi ghurayb alsharh alkabira, almaktabat aleilmiat - bayrut, lubnan, bidun tarikh nashra.7. 'ahmad mukhtar eabd alhamid eumr, muejam allughat alearabiat almueasirati, tabeatun: dar alkutub, alqahirati, ta1, 2008..8. alzamakhshiri, 'asas albalaghati, tahqiqu: muhamad basil euyun alsuwdu, dar alkutub aleilmiati, bayrut - lubnan, ta1, 1998m.9. muhamad bin 'ahmad bin al'azharii alharwy, tahdhib allughati, tahqiqu: muhamad eawad mureibi, dar 'iihya' alturath alearabii - bayrut, lubnan, ta1, 2001m.10. murtadaa alzzabydy, taj alearus min jawahir alqamusa, dar alhidayati, bidun tarikhi.11. alharwi: 'abu eubayd 'ahmad bin muhamad - algharibin fi alquran walhadith - tahqiq wadirasatu: 'ahmad farid almazidiu - tabeatu: maktabat nizar mustafaa albaz - almamlakat alearabiat alsaeudiat - altabeatu: al'uwlaa, 1419 hi - 1999 mi.
thalthan: kutub al'aelam
rabean: almasadir aleama
Third: Flag books
Fourth: Public Sources
4. al'iimam alraazy, almatalib alealiat min alealam al'iilahii wahu almusmiyu fi lisan alyunaniiyn biathulujia wafi lisan almuslimin eilm alkalam walfalsafat al'iislamiati- tahqiq alddktwr 'ahmad hijazi alssqa- dar alkutaab alearabi. bayrut. lubnan- altabeat al'uwlaa 1407h/ 19875. lawamie albayinat sharh 'asma' allah taealaa walsifat - almatbaeat alsharafiat bimasri- altabeat al'uwlaa 1323h.6. albarak: eabd alrahman bin nasir bin brak bin 'iibrahim- 'iirshad aleabaad 'iilaa maeani lameat aliaetiqad -tabeata: dar altadamuriat - altabeatu: al'uwlaa, 1433 hi - 2012m.7. aljuyni- aleaqidat alnizamiat fi al'arkan al'iislamiati- tahqiq wataeliqu: muhamad zahid alkuthari- tabeatu: almaktabat al'azhariat liltarathi, 1412hi/1992m8. al'iirshadi- tahqiqu: muhamad yusif musaa waeali eabd almuneim eabd alhamayd - tabeatun: maktabat alkhanji, tabeatu:1329h-1950m9. alsayid abrahim almusawi alzinjani, eaqayid al'iimamiat aliaithnay eashriat; tabeat antisharat hadarat mahdi; altabeata: alkhamisat 1982.10. alsayid alsharif aljirjani, altaerifati, tabeatun: dar alkutub aleilmiat bayrut .lubnan- altabeatu: al'uwlaa 1403h /1983m.11. eabd alrahman al'akhdariu - "matn alsilam fi eilm almantiqi"- fasl fi mabahith alalfaz almatbaeat altijariat alkubraa bialqahirat - bidun tarikh .12. eabd alqahir albaghdadi -alfarq bayn alfiraq wabayan alfirqat alnaajiati- tabeatu: dar alafaq aljadidat - bayrut - altabeat althaaniat 1977m.13. alqadi albaqlani, kitab altamhidi- tabeatu: almaktabat alsharqiati. bayrut. lubnan 1957m.14. alqadi eabd aljabaar - sharh al'usul alkhamsat -tabeati: maktab wahbat alqahirat - altabeat althaalithatu.15. mitashabih alquran - tahqiqu: eadnan zarzur - tabeatun: dar alturath bialqahirati.16. alqafari: nasir bin eabd allh bin ealiin - 'usul madhhab alshiyeat al'iimamiat al'iithni eishriatan -altabeati: al'uwlaa, 1414 hi.17. alkawari: kamilat bint muhamad bin jasim bin eali al jiham - almijlaa fi sharh alqawaeid almuthlaa fi sifat allah wa'asmayih alhusnaa- ja1tabeat: dar aibn hazm - altabeatu: al'uwlaa, 1422 hi - 2002 mi.18. nasir hamid 'abu zayd - aliatijah aleaqliu fi altafsir - tabeatu: almarkaz althaqafii alearabii .aldaar albayda' 1988m. | ||||
Statistics Article View: 280 PDF Download: 1,263 |
||||