أولاً: المصادر:
- القرآن الكريم.
- أبو داود, سنن أبي داود, 202هــ/ 275هــ, كتاب الديات, باب فيمن تطبب بغير علم فأعنت, دار الرسالة العالمية, ج6, طبعة خاصة, 2009م/ 1430هــ.
- الإمام مالك بن أنس أبو عبدالله الأصبحي: موطأ الإمام مالك, ج2, باب تعالج المريض, دار إحياء التراث العربي.
- الإمام مسلم بن الحجاج القشيري,206هــ/261هــ, صحيح مسلم " كتاب السلام باب لكل داء دواء واستحباب التداوي"، ج4, دار احياء الكتب العربية.
ثانياً: الكتب الشرعية:
- ابن القيم الجوزية، 691هــ/751هــ, الطب النبوي، دار الفكر للطباعة والنشر والتوزيع, بيروت.
- أحمد شرف الدين، الأحكام الشرعية للأعمال الطبية، المجلس الوطنى للثقافة والفنون والآداب,1983م.
ثالثاً: الكتب التاريخية:
- الحسين إبراهيم أبو العطا، مظاهر الحضارة في العصر البطلمي الروماني، مكتبة نانسي, دمياط، 2007م.
- آمنه صبري مراد، لمحات من تاريخ الطب القديم، مكتبة النصر الحديثة، (د.ت).
- حسين كمال، الطب المصري القديم، مج1، ط2, د.د.ن, 1964م.
- راغب السرجاني، قصة العلوم الطبية في الحضارة الإسلامية، ط1, مؤسسة اقرأ للنشر والتوزيع والترجمة, 2009م.
- طه أحمد، الطب الإسلامي, دار الإعتصام للطبع والنشر والتوزيع، د. ت.
- عيسى إسكندر المعلوف، تاريخ الطب عند الأمم القديمة والحديثة، مؤسسة هنداوي للتعليم والثقافة، 2014م.
- محمد رجائي، صفحات من تاريخ الطب، ط1، الزهراء للإعلام العربى، 1988م.
- محمد عبدالحميد بسيوني، الفراعنة والطب الحديث، دار المعارف، د.ت.
رابعاً: الكتب القانونية:
- أحمد محمد صبحي أغرير, المسئولية الإدارية عن أضرار المرافق العامة الطبية (دراسة مقارنة), ط1, مكتبة القانون والاقتصاد, الرياض, 1436هــ/2015م.
- أسامة عبد الله قايد، المسئولية الجنائية للأطباء: دراسة مقارنة, دار النهضة العربية، القاهرة، 1983م
- جابر محجوب علي، دور الإرادة في العمل الطبي: دراسة مقارنة، دار النهضة العربية، د.ت.
- جابر محجوب على, النظرية العامة للالتزام (الجزء الأول مصادر الالتزام في القانون القطري المصادر الإرادية وغير الإرادية), ط2, كلية القانون جامعة قطر, 2018م.
- خلود هشام خليل عبد الغني, الخطأ الطبي: دراسة في قانون المسؤولية الطبية الإماراتي لسنة 2016, كلية القانون, جامعة الإمارات العربية المتحدة, 2017م.
- سيد قرنى أمين نصر، أصول مهنة الطب، ، ط1، دار النهضة العربية, القاهرة,2000م.
- محسن عبد الحميد ابراهيم البيه, نظرة حديثة إلى خطأ الطبيب الموجب للمسئولية المدنية في ظل القواعد التقليدية, مكتبة الجلاء الجديدة, المنصورة، 1993م.
- عبد السلام التونجى, المسئولية المدنية للطبيب في الشريعة الإسلامية وفي القانون السوري والمصري والفرنسي, دار المعارف، لبنان، 1966م.
- محمد أسامة عبدالله قايد، المسئولية الجنائية للأطباء: دراسة مقارنة، دار النهضة العربية، القاهرة، 1983م.
- محمد فائق الجوهري, أخطاء الأطباء, دار المعارف, القاهرة, 1962م.
- محمود نجيب حسني، شرح قانون العقوبات، القسم الخاص، دار النهضة العربية، القاهرة، 1988م.
خامساً: الرسائل العلمية:
- أنس عبد الغفار سلامة، المسئولية المدنية في المجال الطبي: دراسة مقارنة بين القانون والشريعة الإسلامية، رسالة دكتوراه, كلية الحقوق, جامعة طنطا، 2009م.
- سميرة أقرورو، المسئولية الجنائية للأطباء في ظل التطور العلمي الحديث، رسالة دكتوراه, كلية الحقوق, جامعة القاهرة، 2009 /2010م.
- صفوان محمد شديفات، المسئولية الجنائية عن الأعمال الطبية: دراسة مقارنة, رسالة دكتوراه, كلية الحقوق, جامعة القاهرة، 2010م.
- عبد الراضي محمد هاشم عبد الله، المسئولية المدنية للأطباء في الفقه الإسلامي والقانون الوضعي، رسالة دكتوراه, كلية الحقوق, جامعة القاهرة، 1994م.
- عبود عبد الله مسعد علي، المسئولية المدنية للأطباء في القانون اليمني دراسة مقارنة, رسالة ماجستير, كلية الحقوق, جامعة عدن، 2005م.
- علاء الدين خميس العبيدو, المسئولية الطبية عن فعل الغير, رسالة دكتوراه, كلية الحقوق, جامعة المنوفية، 2009م.
- غدير نجيب محمود أبوالرب, المسؤولية المدنية للطبيب في التشريع الفلسطيني دراسة تحليلية مقارنة, رسالة ماجستير, كلية الدراسات العليا, جامعة بيرزت, 2009/2010م.
- قاسمي محمد أمين, الخطأ الطبي في إطار المسئولية المدنية, رسالة دكتوراه, كلية الحقوق والعلوم السياسية, جامعة أحمد دراية أدرار, الجزائر, 2019/2020م.
- مالك حمد محمود أبونصير, المسئولية المدنية للطبيب عن الخطأ المهني: دراسة موازنة، رسالة دكتوراه, كلية الحقوق, جامعة عين شمس، 2008م.
- محمود موسى دودين, مسئولية الطبيب الفردية المدنية عن اعماله المهنية (دراسة مقارنة), رسالة ماجستير, كلية الدراسات العليا, جامعة بيرزيت, فلسطين, 2011م.
- منى أحمد علي أحمد الجيوشي, المسؤولية المدنية عن أخطاء الفريق الطبي, رسالة دكتوراه, كلية الحقوق, جامعة القاهرة، 2022م.
- هدى عبد الباسط محمود الشماخي، المسئولية عن الأعمال الطبية في الفقه الإسلامي: دراسة مقارنة, رسالة دكتوراه, كلية الحقوق, جامعة القاهرة، 2014م.
- وائل تيسير محمد عساف, المسؤولية المدنية للطبيب : دراسة مقارنة, رسالة ماجستير, كلية الدراسات العليا, جامعة النجاح الوطنية, فلسطين, 2008م.
سادساً: الأبحاث العلمية:
- حسام الدين الأهواني, المشاكل القانونیة التي تثیرھا عملیات زرع الأعضاء البشریة، مجلة العلوم القانونية والاقتصادية، جامعة عين شمس، السنة ١٧ ، العدد الأول، ١٩٧٥.
- عبد الهادي بن زيطة, العمل الطبي في القانون المقارن والاجتهاد القضائي, مجلة القانون والمجتمع, الجزائر, المجلد الأول, العدد الأول, يونيو 2016.
- فهد دخين العدواني, العمل الطبي في القانون المقارن والأحكام القضائية، مجلة القانون والقضاء، جامعة نايف العربية للعلوم الأمنية, العدد32، الجزء الثاني.
- محمد أحمد المعداوي عبدربه, المسئولية المدنية للطبيب عن أخطاء الفريق الطبي في ضوء التداعيات الطبية الضارة, مجلة البحوث القانونية والإقتصادية, كلية الحقوق, جامعة المنوفية, مج 25, ع 42, أكتوبر 2015.
- منير هليل, مسئولية المستشفى الناشئة عن خطأ الطبيب غير الموظف, مجلة جامعة النجاح لأبحاث العلوم الإنسانية، مج 25, العدد الثالث, 2011م.
- موسى بن محمد محمود التميمي، المسئولية المدنية للطبيب: دراسـة مقارنــة، المجلة المصرية للدراسات القانونية والإقتصادية، العدد الرابع، مارس 2015م.
References:
1: almasadir:
- alquran alkarim.
- 'abu dawud, sunan 'abi dawuda, 202hi/ 275hi, kitab aldiyati, bab fiman tatabab bighayr ealam fa'aeanata, dar alrisalat alealamiati, ja6, tabeat khasatan, 2009m/ 1430h.
- al'iimam malik bin 'anas 'abu eabdallah al'asbihi: muataa al'iimam malk, ja2, bab tuealuj almaridi, dar 'iihya' alturath alearabii.
- al'iimam muslim bin alhajaaj alqishirii,206hi/261ha, sahih muslim " kitab alsalam bab likuli da' dawa' wastihbab altadawi", ja4, dar ahya' alkutub alearabiati.
2: alkutub alshareia:
- abn alqiam aljawziatu, 691hi/751h, altibu alnabawii, dar alfikr liltibaeat walnashr waltawziei, bayrut.
- 'ahmad sharaf aldiyn, al'ahkam alshareiat lil'aemal altibiyiti, almajlis alwatanaa lilthaqafat walfunun waladiab,1983m.
3: alkutub altaarikhia:
- alhusayn 'iibrahim 'abu aleataa, mazahir alhadarat fi aleasr albatlamii alruwmani, maktabat nansi, dimyat, 2007m.
- amanah sabri muradi, lamahat min tarikh altibi alqadima, maktabat alnasr alhadithati, (da.t).
- hasayn kamali, altibi almisrii alqadimi, mij1, ta2, di.di.n, 1964m.
- raghib alsirjani, qisat aleulum altibiyat fi alhadarat al'iislamiati, ta1, muasasat aqra lilnashr waltawzie waltarjamati, 2009m.
- tah 'ahmadu, altibu al'iislamiu, dar ali'iietisam liltabe walnashr waltawziei, du. t.
- eisaa 'iiskandar almaelufi, tarikh altibi eind al'umam alqadimat walhadithati, muasasat hindawiun liltaelim walthaqafati, 2014m.
- muhamad rajayiy, safahat min tarikh altaba, ta1, alzahra' lil'iielam alearbaa, 1988m.
- muhamad eabdalhamid basyuni, alfaraeinat waltibu alhadithi, dar almaearifi, da.t.
4: alkutub alqanunia:
- 'ahmad muhamad subhi 'aghrir, almasyuwliat al'iidariat ean 'adrar almarafiq aleamat altibiya (dirasat muqaranati), ta1, maktabat alqanun waliaqtisadi, alrayad, 1436h/2015m.
- 'usamat eabd allh qayidi, almasyuwliat aljinayiyat lil'atibaa'i: dirasat muqaranati, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, 1983m
- jabir mahjub ealay, dawr al'iiradat fi aleamal altabi: dirasat muqaranati, dar alnahdat alearabiati, da.t.
- jabir mahjub ealaa, alnazariat aleamat lilailtizam (aljuz' al'awal masadir alailtizam fi alqanun alqatarii almasadir al'iiradiat waghayr al'iiradiati), ta2, kuliyat alqanun jamieat qatr, 2018m.
- khulud hisham khalil eabd alghani, alkhata altabiy: dirasat fi qanun almaswuwliat altibiyat al'iimaratii lisanat 2016, kuliyat alqanuni, jamieat al'iimarat alearabiat almutahidati, 2017m.
- siid qurnaa 'amin nasr, 'usul mihnat altab, , ta1, dar alnahdat alearabiati, alqahirati,2000m.
- muhsin eabd alhumid abrahim albih, nazrat hadithat 'iilaa khata altabib almujib lilmasyuwliat almadaniat fi zili alqawaeid altaqlidiati, maktabat aljala' aljadidati, almansurt, 1993m.
- eabd alsalam altuwnjaa, almasyuwliat almadaniat liltabib fi alsharieat al'iislamiat wafi alqanun alsuwrii walmisrii walfaransi, dar almaearifi, lubnan, 1966m.
- muhamad 'usamat eabdallah qayid, almasyuwliat aljinayiyat lil'atibaa'i: dirasat muqaranati, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, 1983m.
- muhamad fayiq aljawharii, 'akhta' al'atibaa'i, dar almaearifi, alqahirati, 1962m.
- mahmud najib hasni, sharh qanun aleuqubati, alqism alkhasa, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, 1988m.
5: alrasayil aleilmia:
- 'anas eabd alghafaar salamat, almasyuwliat almadaniat fi almajal altabi: dirasat muqaranat bayn alqanun walsharieat al'iislamiati, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat tanta, 2009m.
- smirat 'aqruru, almasyuwliat aljinayiyat lil'atibaa' fi zili altatawur aleilmii alhadithi, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat alqahirati, 2009 /2010m.
- sifwan muhamad shadifat, almasyuwliat aljinayiyat ean al'aemal altibiyiti: dirasat muqaranati, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat alqahirat, 2010m.
- eabd alraady muhamad hashim eabd allah, almasyuwliat almadaniat lil'atibaa' fi alfiqh al'iislamii walqanun alwadei, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat alqahirat, 1994m.
- ebuwd eabd allah musead ealay, almasyuwliat almadaniat lil'atibaa' fi alqanun alyamanii dirasat muqaranati, risalat majistir, kuliyat alhuquqi, jamieat eadn, 2005m.
- eala' aldiyn khamis aleabidu, almasyuwliat altibiyat ean fiel alghayra, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat almanufiati, 2009m.
- ghidir najib mahmud 'abualrabi, almaswuwliat almadaniat liltabib fi altashrie alfilastinii dirasat tahliliat muqaranata, risalat majistir, kuliyat aldirasat aleulya, jamieat birzt, 2009/2010m.
- qasimi muhamad 'amin, alkhata altibiyu fi 'iitar almasyuwliat almadaniati, risalat dukturah, kuliyat alhuquq waleulum alsiyasiati, jamieat 'ahmad dirayat 'adrar, aljazayar, 2019/2020m.
- malik hamd mahmud 'abunsir, almasyuwliat almadaniat liltabib ean alkhata almihni: dirasat muazanati, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat eayn shams, 2008m.
- mahmud musaa dudin, masyuwliat altabib alfardiat almadaniat ean aiemalih almihnia (dirasat muqaranati), risalat majistir, kuliyat aldirasat aleulya, jamieat birzit, filastin, 2011m.
- munaa 'ahmad eali 'ahmad aljayushi, almaswuwliat almadaniat ean 'akhta' alfariq altabiy, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat alqahirat, 2022m.
- hudaa eabd albasit mahmud alshamakhi, almasyuwliat ean al'aemal altibiyat fi alfiqh al'iislamii: dirasat muqaranati, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat alqahirat, 2014m.
- wayil taysir muhamad easafi, almaswuwliat almadaniat liltabib : dirasat muqaranati, risalat majistir, kuliyat aldirasat aleulya, jamieat alnajah alwataniati, filastin, 2008m.
6: al'abhath aleilmia:
- husam aldiyn al'ahwani, almashakil alqanunyt alati tuthayruʱa eumaliyat zare al'aeda' albashariyti, majalat aleulum alqanuniat walaiqtisadiati, jamieat eayn shams, alsanat 17 , aleadad al'awl, 1975.
- eabd alhadi bin zitati, aleamal altibiyu fi alqanun almuqaran walaijtihad alqadayiy, majalat alqanun walmujtamaeu, aljazayar, almujalad al'awala, aleadad al'uwla, yuniu 2016.
- fahad dakhin aleudwani, aleamal altibiyu fi alqanun almuqaran wal'ahkam alqadayiyati, majalat alqanun walqada'i, jamieat nayif alearabiat lileulum al'amniati, aleudad32, aljuz' althaani.
- muhamad 'ahmad almieadawi eabdarbah, almasyuwliat almadaniat liltabib ean 'akhta' alfariq altibiyi fi daw' altadaeiat altibiyat aldaarati, majalat albuhuth alqanuniat wal'iiqtisadiati, kuliyat alhuquqi, jamieat almanufiati, maj 25, e 42, 'uktubar 2015.
- mnir hilil, masyuwliat almustashfaa alnaashiat ean khata altabib ghayr almuazafi, majalat jamieat alnajah li'abhath aleulum al'iinsaniati, maj 25, aleadad althaalithi, 2011m.
- musaa bin muhamad mahmud altamimi, almasyuwliat almadaniat liltabib: dirasit maqarinta, almajalat almisriat lildirasat alqanuniat wal'iiqtisadiati, aleadad alraabieu, maris 2015m.
|