أولاً: المصادر والمراجع العربية:
- إبراهيم أحمد خليفة، الوسيط في القانون الدولي العام، الإسكندرية، دار المطبوعات الجامعة، 2017م
- إبراهيم علي، الوسيط في المعاهدات الدولية متعددة الأطراف، دار النهضة العربية، القاهرة ، ط1، 1995م
- إسماعيل شرفي ، التحفظ على الاتفاقيات الدولية لحقوق الإنسان، ماجستير جامعة العربي ببن مهيدي، أم البواقي، 2016م
- حامد سلطان، ، القانون الدولي العام في وقت السلم، القاهرة ، دار النهضة العربية، 1962م
- الزمخشري، جار الله أبو القاسم محمود، أساس البلاغة، القاهرة، دار الشعب، 1960
- سرور طالبي، ، تحفظات الدول العربية على اتفاقية القضاء على جميع أشكال التمييز ضد النساء، رسالة دكتوراه، كلية الحقوق، جامعة الجزائر، 2007/2008،
- شارل روستو، القانون الدولي العام، ترجمة شكر الله خليفة وعبد المحسن سعد، الأهلية للنشر والتوزيع، بيروت، 1982م
- عبد العزيز سرحان، مبادئ القانون الدولي، دار النهضة العربية، القاهرة، ط1، 1980م
- عبد الغني محمود، التحفظ على المعاهدات الدولية في القانون الدولي العام والشريعة الإسلامية ط 1، القاهرة، دار النهضة العربية، للنشر والتوزيع، 1998م
- عبد الغني محمود، القاعدة العرفية في القانون الدولي العام، ط1، دار النهضة العربية، القاهرة،
- كمال زغوم، مصادر القانون الدولي، المعاهدات والعرف، ط1، دار العلوم للنشر والتوزيع، الجزائر، 2004م
- محمد السعيد الدقاق، وخليفة، إبراهيم أحمد، القانون الدولي العام، دار المطبوعات الجامعية، الإسكندرية، 2011م
- محمد حافظ غانم، المعاهدات دراسة لأحكام القانون الدولي ولتطبيقاتها في العالم العربي، معهد الدراسات العربية، القاهرة، 1961م،
- محمد خليل الموسى، دور القانون الدولي لحقوق الإنسان في تطوير القانون الدولي للمعاهدات، مجلة المنارة، جامعة آل البيت، الأردن، 2001،
- محمد سامي عبدالحميد، أصول القانون الدولي، القاعدة القانونية، مؤسسة الجامعة، الإسكندرية، ط3، 1994، (1/373).
- محمد سامي عبدالحميد، و مصطفى سلامة حسين، القانون الدولي العام، الدار الجامعية، بيروت، 1م 1988م
- محمد سعادي، القانون الدولي للمعاهدات بعض الملاحظات حول معاهدة فيينا لقانون المعاهدات ( الإسكندرية، دار الجامعة الحديثة للطبع والنشر والتوزيع 2014م
- محمد سيد المصري، التحفظ على المعاهدات لحقوق الإنسان، ط1، القاهرة، مكتبة المصرية للنشر والتوزيع، 2020م
- محمد طلعت الغنيمي، الوسيط في قانون السلام، منشأة المعارف، الإسكندرية، 1982،
- محمد عبدالعزيز سرحان، مبادئ القانون الدولي العام، دار النهضة العربية، القاهرة، ط1، 1980
- محمد يوسف علوان، محمد خليل موسى، القانون الدولي لحقوق الإنسان، ج 1، ط1، الأردن، دار الثقافة للنشر والتوزيع، 2012م
- محمد يوسف علوان، و محمد خليل الموسى، ، القانون الدولي لحقوق الإنسان، المصادر ووسائل الرقابة، الجزء الأول، دار الثقافة، عمان، الأردن، ط1، الإصدار الثالث، 2009،
- محمود شاكر سعيد، و خالد بن عبدالعزيز الحرفش، ، مفاهيم أمنية، جامعة نايف العربية للعلوم الأمنية، ط1، الرياض، 1431هـ/2010م،
- محمود محمد متولي أحمد، التحفظ التفسيري في المعاهدات الدولي، دكتوراه، كلية الحقوق، جامعة عين شمس، 2000م
- مصطفى أحمد فؤاد، أصول القانون الدولي والنظام القانوني، ج 2، الإسكندرية، دار الكتب القانونية، 2008م
- مفيد شهاب، المنظمات الدولية، دار النهضة العربية، القاهرة، ط1 ، 1990
- ممدوح شوقي مصطفى كامل، الأمن الجماعي: بعض الجوانب القانونية، رسالة دكتوراه، كلية الحقوق، جامعة القاهرة، 1985
- منتصر سعيد حمودة، القانون الدولي المعاصر، دار الفكر العربي، الإسكندرية، ط1، 2008م
- نزار العنيكي، محاضرات في القانون الدولي العام( غير منشورة) الوحدة الثانية، مبحث 2، إبرام المعاهدات الدولية، جامعة الشرق الأوسط للدراسات العليا، عمان ( 2007-2008م ).
- وسيم أحمد، الاتفاقيات الدولية المتعلقة بحقوق الإنسان، منشورات الحلبي الحقوق 2011م بيروت.
ثانيا: المراجع الأجنبية:
- 1. Bastid S., Les traités dans la vie internationale: conclusion et effets, Economica, Paris, 1985.
- Frédéric Sudre, droit international et européen des droit de l'homme, 4eme édition P.U.F, 1999
- G. C. Jonathan : Note sur les decisions et constationsdu comit des droits de l'homme, AFDI,1989
- G. Fitzmaurice : Reservations to Multilateral conventions, International and Comparative Law Quarterly,1953
- La Commission européenne des droits de l'homme, Rapport du 5 mai 1978, n31.
- Rosario Sapienza, 'Les déclarations interprétatives unilatérales et l'interprétation des traites', RGDIP 1999
- Sur S. et Combacau J., Droit international public, Montchrestien, Paris, 4ème éd. 1999.
- Voir Christakis Th., L'Etat avant le droit? L'exception de sécurité nationale en droit international, op. cit.
ثالثا: المراجع المترجمة:
1- شارل روستو، القانون الدولي العام، ترجمة شكر الله خليفة وعبد المحسن سعد، الأهلية للنشر والتوزيع، بيروت، 1982م.
رابعا: الرسائل العلمية:
- إسماعيل إبراهيم ،: التحفظ على المعاهدات الدولية، ماجستير، كلية الحقوق ، جامعة المنصورة، 2016م.
- إسماعيل شرفي، التحفظ على الاتفاقيات الدولية لحقوق الإنسان، ماجستير جامعة العربي ببن مهيدي، أم البواقي، 2016م.
- إيمان تومي، التحفظات والإعلانات التفسيرية المتعلقة باتفاقات حقوق الإنسان، حالة الجزائر، رسالة ماجستير، جامعة الجزائر، كلية الحقوق، 2012/2013م
- سرور طالبي، تحفظات الدول العربية على اتفاقية القضاء على جميع أشكال التمييز ضد النساء، رسالة دكتوراه، كلية الحقوق، جامعة الجزائر، 2007/2008.
- عايد سليمان المشاقبة، التحفظ على المعاهدات الدولية الجماعية، رسالة ماجستير، جامعة آل البيت، 2003م.
- علا شكیب باشي، ، التحفظ على المعاهدات الدولية متعددة الأطراف، رسالة ماجستير، في القانون العام، كلية الحقوق، جامعة الشرق الأوسط للدراسات العليا، عمان، الأردن،2008.
- فهد سعران المطيري، ، تحفظات الدول الأعضاء في مجلس التعاون الخليجي على الاتفاقيات الدولية لحقوق الإنسان، رسالة ماجستير، كلية الحقوق، جامعة الشرق الأوسط، 2011-2012م.
- محمد أحمد علي عدوي، ، العشوائيات والأمن القومية في مصر 1990-2000، دراسة في الأبعاد الداخلية لمفهوم الأمن، رسالة دكتوراه، كلية الاقتصاد والعلوم السياسية، جامعة القاهرة، 2005.
- محمود محمد متولي أحمد، ، التحفظ التفسيري في المعاهدات الدولي، دكتوراه، كلية الحقوق، جامعة عين شمس، 2000.
- ممدوح شوقي مصطفى كامل، الأمن الجماعي: بعض الجوانب القانونية، رسالة دكتوراه، كلية الحقوق، جامعة القاهرة، 1985م.
رابعا: المجلات والدوريات:
- ، محمد صافي يوسف ، تدابير حماية الأمن القومي كاستثناء على تطبيق قواعد القانون الدولي العام، المجلة المصرية للقانون الدولي، العدد السادس والستون، 2010م.
- أشرف عرفات أبو حجازة ، التحفظات على أحكام المعاهدات الدولية لحقوق الإنسان، مع التطبيق على التحفظات العربية والإسلامية، المجلة المصرية للقانون الدولي- المجلد السابع والستون، 2011م.
- حسام علي رشيد عيادة، مفهوم التحفظ على الاتفاقيات الدولية ذات الطابع الإنساني، مجلة جامعة الأنبار للعلوم القانونية والسياسية، المجلد الثاني عشر، العدد الأول، 2022م.
- ليث الدين صلاح حبيب، التحفظات الدولية على اتفاقيات حقوق الإنسان، مجلة كلية القانون للعلوم القانونية والسياسية، مج2، ع4، جامعة كركوك - كلية القانون والعلوم السياسية، 2013.
- محمد خليل الموسى، التحفظات على أحكام المعاهدات الدولية لحقوق الإنسان، مجلة الحقوق، السنة26، العدد3، الكويت، 2002م.
خامسا: الاتفاقيات والنصوص الدولية:
- اتفاقيات جنيف لعام 1949م
- الاتفاقية الإضافية بشأن إلغاء الرق وتجارة الرقيق، والأعراف والممارسات الشبيهة بالرق لعام 1956م.
- الاتفاقية الأمريكية لحقوق الإنسان، سان خوسية 1969م
- الاتفاقية الخاصة بمكافحة التمييز في مجال التعليم لعام 1960م
- الاتفاقية الدولية لحقوق الطفل لعام 1989م
- اتفاقية القضاء على جميع اشكال التميز ضد المرأة لعام 1979م
- اتفاقية تسليم المجرمين بين دول الجامعة العربية المبرمة في الثالث من نوفمبر عام 1952م.
- اتفاقية حماية حقوق الإنسان في نطاق مجلس أورو روما في 4 نوفمبر 1950.
- اتفاقية فينا لقانون المعاهدات لعام 1969م
- اتفاقية منع جريمة الإبادة الجماعية والمعاقبة عليها عام 195م .
- البروتوكول الاختياري، الملحق باتفاقية القضاء على جميع أشكال التمييز ضد المرأة عام 1999 م.
- البروتوكول رقم (11) الملحق بالاتفاقية الأوربية لحقوق الإنسان في 1/11/1998م
- تقرير لجنة القانون الدولي حول موضوع التحفظات، الأمم المتحدة، حولية لجنة القانون الدولي الخاصة بدورتها لسنة 1996.
- العهد الدولي للحقوق الاقتصادية والاجتماعية والثقافية عام1966م.
- العهد الدولي للحقوق المدنية والسياسية لعام 1966م
- الكتاب السنوي للجنة القانون الدولي ج 1 الاجتماع الثاني،1962م.
- الكتاب السنوي للجنة القانون الدولي ج 2، 1956م.
- محكمة العدل الدولية، 1951، الرأي الاستشاري الصادر بخصوص التحفظات بشأن اتفاقية منع جريمة الإبادة الجماعية والمعاقبة عليها، مجموعة آراء وأحكام محكمة العدل الدولية، لاهاي، منشور الأمم المتحدة.
- من الإعلان العالمي لحقوق الإنسان عام 1994م
- الميثاق الأفريقي لحقوق الإنسان والشعوب تمت إجارته من قبل مجلس الرؤساء الأفارقة بدورته العادية رقم (18) في نيروبي (كينيا) 1981.
سادسا: المواقع الالكترونية:
- 1. http// www.arabhumanrughts.org/index.aspx
- http//www.treaties.un.org
- umn.edu/arabic/viennaLawTreatyCONV.html
References
- almasadir walmarajie alarabia:
- 'iibrahim 'ahmad khalifat, alwasit fi alqanun alduwlii aleami, al'iiskandiriati, dar almatbueat aljamieati, 2017m
- 'iibrahim ealay, alwasit fi almueahadat aldawliat mutaeadidat al'atrafi, dar alnahdat alearabiati, alqahirat , ta1, 1995m
- 'iismaeil sharafiun , altahafuz ealaa alatifaqiaat alduwliat lihuquq al'iinsani, majstir jamieat alearabii bibin mahidi, 'am albawaqi, 2016m
- hamid sultan, , alqanun alduwliu aleamu fi waqt alsilami, alqahirat , dar alnahdat alearabiati, 1962m
- alzamakhshari, jar allah 'abu alqasim mahmud, 'asas albalaghati, alqahiratu, dar alshaebi, 1960
- srur talibi, , tahafuzat alduwal alearabiat ealaa aitifaqiat alqada' ealaa jamie 'ashkal altamyiz dida alnisa'i, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat aljazayir, 2007/2008,
- sharl rustu, alqanun alduwaliu aleami, tarjamat shukr allah khalifat waeabd almuhsin saed, al'ahliat lilnashr waltawzie, bayrut, 1982m
- eabd aleaziz sarhan, mabadi alqanun alduwali, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, ta1, 1980m
- eabd alghani mahmud, altahafuz ealaa almueahadat alduwaliat fi alqanun alduwalii aleami walsharieat al'iislamiat t 1, alqahirata, dar alnahdat alearabiati, lilnashr waltawzie, 1998m
- eabd alghani mahmud, alqaeidat aleurfiat fi alqanun alduwalii aleami, ta1, dar alnahdat alearabiati, alqahirat,
- kamal zghum, masadir alqanun alduwali, almueahadat waleurafa, ta1, dar aleulum lilnashr waltawziei, aljazayir, 2004m
- muhamad alsaeid aldaqaaqi, wakhalifat, 'iibrahim 'ahmadu, alqanun alduwaliu aleama, dar almatbueat aljamieiati, al'iiskandiriati, 2011m
- muhamad hafiz ghanim, almueahadat dirasat li'ahkam alqanun alduwalii walitatbiqatiha fi alealam alearabii, maehad aldirasat alearabiati, alqahirat, 1961m,
- muhamad khalil almusaa, dawr alqanun alduwalii lihuquq al'iinsan fi tatwir alqanun alduwalii lilmueahadati, majalat almanarati, jamieat al albit, al'urdunu, 2001,
- muhamad sami eabdalhamid, 'usul alqanun alduwali, alqaeidat alqanuniatu, muasasat aljamieati, al'iiskandiriat, ta3, 1994, (1/373).
- muhamad sami eabdalhamid, w mustafaa salamat husayn, alqanun alduwaliu aleami, aldaar aljamieiati, bayrut, 1m 1988m
- muhamad saeadi, alqanun alduwaliu lilmueahadat baed almulahazat hawl mueahadat fiyinaa liqanun almueahadat ( al'iiskandariatu, dar aljamieat alhadithat liltabe walnashr waltawzie 2014m
- muhamad sayid almasri, altahafuz ealaa almueahadat lihuquq al'iinsani, ta1, alqahirata, maktabat almisriat lilnashr waltawzie, 2020m
- muhamad taleat alghinimi, alwasit fi qanun alsalami, munsha'at almaearifi, al'iiskandiriata, 1982,
- muhamad eabdialeaziz sarhan, mabadi alqanun alduwalii aleama, dar alnahdat alearabiati, alqahiratu, ta1, 1980
- muhamad yusif eulwan, muhamad khalil musaa, alqanun alduwliu lihuquq al'iinsani, j 1, ta1, al'urduni, dar althaqafat lilnashr waltawzie, 2012m
- muhamad yusif eulwan, w muhamad khalil almusaa, , alqanun alduwaliu lihuquq al'iinsani, almasadir wawasayil alraqabati, aljuz' al'awala, dar althaqafati, eaman, al'urdunu, ta1, al'iisdar althaalithi, 2009,
- mahmud shakir saeid, w khalid bin eabdialeaziz alharfashi, , mafahim 'amniatun, jamieat nayif alearabiat lileulum al'amniati, ta1, alrayad, 1431h/2010m,
- mahmud muhamad mutualiy 'ahmad, altahafuz altafsiriu fi almueahadat alduwli, dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat eayn shams, 2000m
- mistafaa 'ahmad fuaad, 'usul alqanun alduwlii walnizam alqanunii, j 2, al'iiskandiriatu, dar alkutub alqanuniati, 2008m
- mfid shihabi, almunazamat alduwliati, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, ta1 , 1990
- mamduh shawqi mustafaa kamil, al'amn aljamaeii: baed aljawanib alqanuniati, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat alqahirati, 1985
- muntasir saeid hamuwdat, alqanun alduwliu almueasiru, dar alfikr alearabii, al'iiskandariati, ta1, 2008m
- nizar aleiniki, muhadarat fi alqanun alduwalii aleami( ghayr manshuratin) alwahdat althaaniatu, mabhath 2, 'iibram almueahadat aldawliati, jamieat alsharq al'awsat lildirasat aleulya, eamaan ( 2007-2008m ).
- wsim 'ahmad, alatifaqiaat aldawliat almutaealiqat bihuquq al'iinsani, manshurat alhalabii alhuquq 2011m bayrut.
almarajie almutarjama:
- sharl rustu, alqanun alduwaliu aleami, tarjamat shukr allah khalifat waeabd almuhsin saed, al'ahliat lilnashr waltawziei, birut, 1982m.
alrasayil aleilmia:
- 'iismaeil 'iibrahim ,: altahafuz ealaa almueahadat alduwliati, majistir, kuliyat alhuquq , jamieat almansurati, 2016m.
- 'iismaeil sharafi, altahafuz ealaa alatifaqiaat alduwliat lihuquq al'iinsani, majstir jamieat alearabii bibin mahidi, 'am albawaqi, 2016m.
- 'iiman tumi, altahafuzat wal'iielanat altafsiriat almutaealiqat biaitifaqat huquq al'iinsani, halat aljazayar, risalat majstir, jamieat aljazayar, kuliyat alhuquqi, 2012/2013m
- srur talibi, tahafuzat alduwal alearabiat ealaa aitifaqiat alqada' ealaa jamie 'ashkal altamyiz dida alnisa'i, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat aljazayir, 2007/2008.
- eayid sulayman almashaqibata, altahafuz ealaa almueahadat alduwliat aljamaeiati, risalat majistir, jamieat al albit, 2003m.
- elan shakayb bashy, , altahafuz ealaa almueahadat alduwliat mutaeadidat al'atrafi, risalat majistir, fi alqanun aleami, kuliyat alhuquqi, jamieat alsharq al'awsat lildirasat aleulya, eaman, al'urduni, 2008.
- fahad sueran almutayri, , tahafuzat alduwal al'aeda' fi majlis altaeawun alkhalijii ealaa alaitifaqiaat alduwaliat lihuquq al'iinsani, risalat majistir, kuliyat alhuquqi, jamieat alsharq al'awsat, 2011-2012m.
- muhamad 'ahmad eali eadawi, , aleashwayiyaat wal'amn alqawmiat fi misr 1990-2000, dirasat fi al'abead aldaakhiliat limafhum al'amni, risalat dukturah, kuliyat alaiqtisad waleulum alsiyasiati, jamieat alqahirati, 2005.
- mahmud muhamad mutualiy 'ahmad, , altahafuz altafsiriu fi almueahadat alduwali, dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat eayn shams, 2000.
- mamduh shawqi mustafaa kamil, al'amn aljamaeii: baed aljawanib alqanuniati, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat alqahirat, 1985m.
almajalaat walduwryaat:
- , muhamad safi yusif , tadabir himayat al'amn alqawmii kaistithna' ealaa tatbiq qawaeid alqanun alduwalii aleami, almajalat almisriat lilqanun alduwali, aleadad alsaadis walsitun, 2010m.
- 'ashraf earafat 'abu hijazat , altahafuzat ealaa 'ahkam almueahadat alduwliat lihuquq al'iinsani, mae altatbiq ealaa altahafuzat alearabiat wal'iislamiati, almajalat almisriat lilqanun alduwali- almujalad alsaabie walsitun, 2011m.
- husam eali rashid eiadat, mafhum altahafuz ealaa alaitifaqiaat alduwaliat dhat altaabie al'iinsanii, majalat jamieat al'anbar lileulum alqanuniat walsiyasiati, almujalad althaani eashra, aleadad al'awl, 2022m.
- lith aldiyn salah habib, altahafuzat alduwaliat ealaa aitifaqiaat huquq al'iinsani, majalat kuliyat alqanun lileulum alqanuniat walsiyasiati, mij2, ea4, jamieat karkuk - kuliyat alqanun waleulum alsiyasiati, 2013.
- muhamad khalil almusaa, altahafuzat ealaa 'ahkam almueahadat alduwliat lihuquq al'iinsani, majalat alhuquqi, alsunatu26, aleudadu3, alkuayt, 2002m.
alitifaqiaat walnusus alduwlia:
- atifaqiaat jinif lieam 1949m
- alaitifaqiat al'iidafiat bishan 'iilgha' alriqi watijarat alraqiqi, wal'aeraf walmumarasat alshabihat bialriqi lieam 1956m.
- alaitifaqiat al'amrikiat lihuquq al'iinsani, san khusiat 1969m
- alaitifaqiat alkhasat bimukafahat altamyiz fi majal altaelim lieam 1960m
- alaitifaqiat aldawliat lihuquq altifl lieam 1989m
- atifaqiat alqada' ealaa jamie ashkal altamayuz dida almar'at lieam 1979m
- atifaqiat taslim almujrimin bayn dual aljamieat alearabiat almubramat fi althaalith min nufimbir eam 1952m.
- aitifaqiat himayat huquq al'iinsan fi nitaq majlis 'uwru ruma fi 4 nufimbir 1950.
- atifaqiat fina liqanun almueahadat lieam 1969m
- aitifaqiat mane jarimat al'iibadat aljamaeiat walmueaqabat ealayha eam 195m .
- albrutukul alaikhtiari, almulhaq biaitifaqiat alqada' ealaa jamie 'ashkal altamyiz dida almar'at eam 1999 m.
- alburutukul raqm (11) almulhaq bialiatifaqiat al'uwrubiyat lihuquq al'iinsan fi 1/11/1998m
- taqrir lajnat alqanun alduwalii hawl mawdue altahafuzati, al'umam almutahidatu, hawliat lajnat alqanun alduwalii alkhasat bidawratiha lisanat 1996.
- aleahd aldawliu lilhuquq aliaqtisadiat waliajtimaeiat walthaqafiat eam1966m.
- aleahd aldawliu lilhuquq almadaniat walsiyasiat lieam 1966m
- alkitab alsanawiu lilajnat alqanun alduwlii j 1 aliajtimae althaani,1962m.
- alkutab alsanawiu lilajnat alqanun alduwalii j 2, 1956m.
- mahkamat aleadl alduwaliatu, 1951, alraay alaistishariu alsaadir bikhusus altahafuzat bishan aitifaqiat mane jarimat al'iibadat aljamaeiat walmueaqabat ealayha, majmueat ara' wa'ahkam mahkamat aleadl alduwaliati, lahay, manshur al'umam almutahidati.
- man al'iielan alealamiu lihuquq al'iinsan eam 1994m
- almithaq al'afriqiu lihuquq al'iinsan walshueub tamat 'iijaratuh min qibal majlis alruwasa' al'afariqat bidawratih aleadiat raqm (18) fi nayrubi (kinya) 1981.
|