أ ولًا: القــرآن الكريم وعلـومه :
- تفسير ابن عطية: عبد الحق بن غالب بن عبد الرحمن بن تمام بن عطية ت: 542هـ، تحقيق: عبد السلام عبد الشافي، نشر: دار الكتب العلمية, ط: الأولى، 1422هـ.
- تفسير البيضاوي: أبو سعيد عبد الله بن عمر البيضاوي ت: 685هـ، تحقيق: محمد المرعشلي، نشر: دار إحياء التراث العربي، ط: الأولى، 1418هـ.
- تفسير الطبري: محمد بن جرير بن يزيد بن كثير، الطبري ت: 310هـ، تحقيق: أحمد محمد شاكر، نشر: مؤسسة الرسالة، ط: الأولى، 1420هـ - 2000م.
- تفسير القرطبي: محمد بن أحمد بن أبي بكر بن فرح الأنصاري القرطبي ت: 671هـ، تحقيق: أحمد البردوني، نشر: دار الكتب المصرية، ط: الثانية، 1964م.
- التفسير الوسيط: مجموعة من العلماء بإشراف مجمع البحوث الإسلامية بالأزهر، نشر: الهيئة العامة لشئون المطابع الأميرية، ط: الأولى، 1414هـ -1993م.
ثانيًا : كتب الحديث وعلومه :
- إحكام الإحكام: محمد بن علي بن وهب بن مطيع القشيري، المعروف بـ: ابن دقيق العيد ت: 702هـ، نشر: مطبعة السنة المحمدية، بدون طبعة وبدون تاريخ.
- إكمال المُعْلِمِ بفوائد مسلم: عياض بن موسى بن عياض ت: 544هـ، تحقيق: د. يحْيَى إِسْمَاعِيل، نشر: دار الوفاء، مصر، ط: الأولى، 1998م.
تحقيق: د. عبد العلي عبد الحميد، نشر: مكتبة الرشد، ط: الأولى، 2003م.
- تنقيح التحقيق: أبو عبد الله، محمد بن أحمد بن عثمان بن قَايْماز الذهبي ت: 748هـ، تحقيق: مصطفى أبو الغيط، نشر: دار الوطن، الرياض، ط: الأولى، 2000م.
- سبل السلام: محمد بن إسماعيل بن صلاح بن محمد الحسني، الكحلاني ثم الصنعاني ت: 1182هـ، نشر: دار الحديث، بدون طبعة وبدون تاريخ.
- سنن أبي داود: أبو داود سليمان بن الأشعث بن إسحاق السِّجِسْتاني ت: 275هـ، تحقيق: شعَيب الأرناؤوط، نشر: دار الرسالة العالمية، ط: الأولى، 2009م.
- سنن الدارقطني: علي بن عمر بن أحمد بن مهدي الدارقطني ت: 385هـ، تحقيق: شعيب الأرناؤوط، نشر: مؤسسة الرسالة، ط: الأولى، 2004م.
- شرح النووي على مسلم: أبو زكريا محيي الدين يحيى بن شرف النووي ت: 676هـ، نشر: دار إحياء التراث العربي، ط: الثانية، 1392هـ.
- شرح صحيح البخاري: ابن بطال، علي بن خلف بن عبد الملك ت: 449هـ، تحقيق: أبو تميم ياسر بن إبراهيم، نشر: الرشد، ط: الثانية، 2003م.
- شعب الإيمان: أحمد بن الحسين بن علي بن موسى الخُسْرَوْجِردي البيهقي ت: 458هـ، الناشر: مكتبة الرشد، الرياض، بالتعاون مع الدار السلفية ببومباي، الهند، ط: الأولى، 1423 هـ - 2003م.
- صحيح البخاري: محمد بن إسماعيل أبو عبدالله البخاري ت: 256هـ، تحقيق: محمد زهير بن ناصر الناصر، نشر: دار طوق النجاة، ط: الأولى، 1422هـ.
- صحيح مسلم: أبو عبد الله، مسلم بن الحجاج أبو الحسن القشيري ت: 261هـ، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، نشر: دار إحياء التراث العربي، بدون طبعة وتاريخ.
- طرح التثريب: زين الدين عبد الرحيم بن الحسين بن عبد الرحمن بن أبي بكر بن إبراهيم العراقي ت: 806هـ، نشر: دار الفكر، بدون طبعة وتاريخ نشر.
- فتح الغفار: الحسن بن أحمد بن يوسف بن محمد بن أحمد الصنعاني ت: 1276هـ، تحقيق: علي العمران، نشر: دار عالم الفوائد، ط: الأولى، 1427هـ.
- المستدرك: أبو عبد الله، الحاكم محمد بن عبد الله بن محمد بن حمدويه بن نُعيم النيسابوري، المعروف بـ: ابن البيع ت: 405هـ، تحقيق: مصطفى عطا، نشر: دار الكتب العلمية، بيروت، ط: الأولى، 1990م.
- معالم السنن: أبو سليمان حمد بن محمد بن إبراهيم المعروف بـ: الخطابي ت: 388هـ، نشر: المطبعة العلمية، حلب، ط: الأولى،1932م.
- المعجم الأوسط: سليمان بن أحمد بن أيوب بن مطير اللخمي، الطبراني ت: 360هـ، تحقيق: طارق بن عوض الله، نشر: دار الحرمين، بدون طبعة وتاريخ نشر.
- المفهم: أحمد بن عمر بن إبراهيم القرطبي ت: 656هـ، تحقيق: محيي الدين ديب، نشر: دار الكلم الطيب، دمشق، ط: الأولى، 1996م.
- نيل الأوطار: محمد بن علي بن محمد بن عبد الله الشوكاني ت: 1250هـ، تحقيق: عصام الصبابطي، نشر: دار الحديث، ط: الأولى، 1413هـ - 1993م.
ثالثـًا: كتب الفقه الإسلامي:
`الفقه الحنفي :
- البحر الرائق: زين الدين بن إبراهيم بن محمــــــــــــــد، المعروف بـ: ابن نجيم ت: 970هـ، نشر: دار الكتاب الإسلامي، ط: الثانية، بدون تاريخ نشر.
- بدائع الصنائع: أبو بكر بن مسعود بن أحمد الكاساني الحنفي ت: 587هـ، نشر: دار الكتب العلمية، ط: الثانية، 1406هـ - 1986م.
- البناية شرح الهداية: محمود بن أحمد بن موسى بن أحمد بن حسين، بدر الدين العيني ت: 855هـ، نشر: دار الكتب العلمية، ط: الأولى، 2000م.
- تبيين الحقائق: عثمان بن علي بن محجن البارعي، فخر الدين الزيلعي ت:743هـ، نشر: المطبعة الكبرى الأميرية، بولاق، ط: الأولى، 1313هـ.
- الفتاوى البزازية: محمد بن محمد بن شهاب بن يوسف البزازي ت: 827هـ، تحقيق: سالم البدري، نشر: دار الكتب العلمية، ط: الأولى، 2009م.
- المبسوط: محمد بن أحمد بن أبي سهل شمس الأئمة السرخسي ت: 483هـ، نشر: دار المعرفة، بيروت، بدون طبعة، تاريخ النشر: 1414هـ - 1993م.
- مراقي الفلاح: حسن بن عمار بن علي الشرنبلالي ت: 1069هـ، تحقيق: نعيم زرزور، نشر: المكتبة العصــرية، ط: الأولى، 1425هـ - 2005م.
` الفقه المالكي :
- الإشراف: القاضي أبو محمد عبد الوهاب بن علي المالكي ت: 422هـ، تحقيق: الحبيب بن طاهر، نشر: دار ابن حزم، ط: الأولى، 1420هـ - 1999م.
- حاشية الصاوي على الشرح الصغير: أحمد بن محمد الصاوي المالكي ت: 1241هـ، نشر: مكتبة مصطفى البابي، بدون طبعة، تاريخ النشر: 1952م.
- الذخيرة: شـهاب الدين أحمـد بن إدريس بن عبـد الرحمـن القرافي ت: 684هـ, تحقيق: محمـد بو خبزة, نشـر: دار الغرب الإسلامي, بيروت، ط: الأولى، 1994م.
- الفواكه الدواني: أحمد بن غانم بن سالم ابن مهنا، شهاب الدين النفراوي ت: 1126هـ، نشر: دار الفكر، بدون طبعة، تاريخ النشر: 1995م.
- القوانين الفقهية: أبو القاسم، محمد بن أحمد بن محمد بن عبد الله، ابن جزي الكلبي الغرناطي ت: 741هـ، نشر: دار ابن حزم، بيروت، ط: الأولى، 2013م.
- مواهب الجليل: شمس الدين أبو عبد الله محمد بن محمد بن عبد الرحمن، المعروف بالحطاب ت: 954هـ، نشر: دار الفكر، ط: الثالثة، 1412هـ - 1992م.
` الفقه الشافعي :
- الأم: أبو عبد الله، محمد بن إدريس بن العباس بن عثمان الشافعي ت: 204هـ، نشر:
دار المعرفة، بدون طبعة، تاريخ النشر: 1990م.
- الحاوي الكبير: علي بن محمد بن محمد بن حبيب البصري، بالماوردي ت: 450هـ، تحقيق: علي معوض، نشر: دار الكتب العلمية، ط: الأولى، 1999م.
- روضة الطالبين: أبو زكريا محيي الدين يحيى بن شرف النووي ت: 676هـ، تحقيق: زهير الشاويش، نشر: المكتب الإسلامي، بيروت، ط: الثالثة،1991م.
- مغني المحتاج: شمس الدين، محمد بن أحمد الخطيب الشربيني الشافعي ت: 977هـ، نشر: دار الكتب العلمية، ط: الأولى، 1415هـ - 1994م.
- النجم الوهاج: كمال الدين، محمد بن موسى بن عيسى بن علي الدَّمِيري ت: 808هـ، نشر: دار المنهاج، جدة، تحقيق: لجنة علمية، ط: الأولى، 2004م.
` الفقه الحنبلي :
- غاية المنتهى: مرعي بن يوسف الكرمي الحنبلي ت: 1033 هـ، نشر: مؤسسة غراس للنشر، الكويت، ط: الأولى، 1428هـ - 2007م.
- الفتوحات الربانية: عبد الرحمن بن عبد الله البعلي الحنبلي ت: 1192 هـ، تحقيق: د. عبد العزيز العيدان، نشر: دار الركائز، الكويت، ط: الأولى، 2018م.
- الفواكه العديدة في المسائل المفيدة: أحمد بن محمد بن أحمد بن حمد المنقور ت: 1125هـ، نشر: شركة الطباعة العربية السعودية، ط: الخامسة، 1987م.
- المغني: موفق الدين عبد الله بن أحمد بن محمد بن قدامة المقدسي ت: 620هـ، نشر: مكتبة القاهرة، بدون طبعة، تاريخ النشر: 1388هـ - 1968م.
رابعًا: اللغة والمصطلحات :
- جمهرة اللغة: أبو بكر محمد بن الحسن بن دريد الأزدي ت: 321هـ، تحقيق: رمزي منير بعلبكي، نشر: دار العلم للملايين، بيروت، ط: الأولى، 1987م.
- الدر النقي: أبو المحاسن يوسف بن حسن المعروف بـ ابن المبرد ت: 909 هـ، تحقيق: رضوان مختار ، نشر: دار المجتمع، جدة، ط: الأولى، 1991م.
- العين: الخليل بن أحمد بن عمـــــــــــــــرو بن تميم الفراهيدي ت: 170هـ، تحقيق: د مهدي المخزومي، د إبراهيم السامرائي، نشر: دار الهلال، بدون طبعة وتاريخ نشــــر.
- لسان العرب: محمد بن مكرم بن على، جمال الدين ابن منظور ت: 711هـ، نشر: دار صادر، بيروت، ط: الثالثة، 1414هـ.
- المحكم والمحيط الأعظم: أبو الحسن علي بن إسماعيل بن سيده المرسي ت: 458هـ، تحقيق: عبد الحميد هنداوي، نشر: دار الكتب العلمية، ط: الأولى، 2000م.
- مختار الصحاح: محمد بن أبي بكر بن عبد القادر الحنفي الرازي ت: 666هـ، تحقيق: يوسف الشيخ، نشر: المكتبة العصرية، بيروت، ط: الخامسة، 1999م.
- المصباح المنير: أبو العباس أحمد بن محمد بن علي الفيومي ت: نحو 770هـ, نشـر: دار المعارف, ط: الثانية, 1119هـ.
- معجم اللغة العربية المعاصرة: د أحمد مختار عبد الحميد عمر ت: 1424هـ، نشر: عالم الكتب، ط: الأولى، 1429هـ - 2008م.
- المعجم الوسيط: إبراهيم مصطفى وآخرون، نشر: دار الدعوة، ط: الرابعة، 2004م.
خامسًا: المراجع العامة :
- الإجرام والعقاب في مصر: د. حسن صادق الرصفاوي، نشر: منشأة المعارف، الإسكندرية، بدون طبعة وتاريخ نشر.
- الأحكام السلطانية: أبو الحسن علي بن محمد بن محمد بن حبيب البصري، الشهير بالماوردي ت: 450هـ، نشر: دار الحديث، بدون طبعة وتاريخ نشر.
- أساسيات علم الإجرام والعقاب: د. فتوح عبدالله الشاذلي، نشر: منشورات الحلبي الحقوقية، القاهرة، ط: الأولى، 2009م.
- الأشباه والنظائر: زين الدين بن إبراهيم بن محمد بن نجيم ت: 970هـ، اعتنى به: زكريا عميرات، نشر: دار الكتب العلمية، ط: الأولى، 1419هـ - 1999م.
- الأشباه والنظائر: عبد الرحمن بن أبي بكر، جلال الدين السيوطي ت: 911هـ، نشر: دار الكتب العلمية، ط: الأولى، 1411هـ - 1990م.
- الإقناع: علي بن محمد بن عبد الملك الكتامي الحميري، ابن القطان ت: 628هـ، تحقيق: حسن الصعيدي، نشر: الفاروق، ط: الأولى، 2004م.
- الاكتساب في الرزق المستطاب: أبو عبد الله، محمـــــد بن الحسن بن فرقد الشيباني ت: 189هـ، نشر: دار الكتب العلمية، ط: الأولى، 1406هـ - 1986م.
- الإنترنت له وما عليه رسالة للأسرة: د. نايف منير فارس، نشر: مكتبة ابن كثير، للنشر والتوزيع، الجيزة، ط: الأولى، 2017م.
- أولادنا ووسائل التواصل الاجتماعي: د. عبد الكريم بكار، نشر دار ودوه للنشر والتوزيع، الرياض، ط: الأولى، 2017م.
- البحر الزَّخار: أحمد بن يحيى بن المرتضي ت:840هـ، نشر: دار الحكمة اليمانية، صنعاء، ط: الأولى، 1847م.
- التكييف الفقهي للوقائع المستجدة وتطبيقاته المعاصرة: د. محمد عثمان شبير، نشر: دار القلم، دمشق، ط: الثانية، 2014م.
- جرائم الإنترنت وجهود المملكة العربية السعودية في مكافحتها: د. محمد الصاعدي، نشر: المنظمة العربية للتنمية الإدارية، بدون طبعة، تاريخ النشر: 2010م.
- الجرائم الناشئة عن الاستخدام غير المشروع لشبكة الإنترنت: د. محمد عبيد الكعبي، نشر: دار النهضة العربية، القاهرة، ط: الأولى، 2009م.
- السجن وموجباته في الشريعة الإسلامية: د. محمد بن عبد الله الجريوي، نشر: إدارة الثقافة والنشر لجامعة الإمام، السعودية، ط: الأولى، 1990م.
- سيكولوجية وسائل التواصل الاجتماعي: سباران ماهون، ترجمة: عمر فتحي، نشر: دار الكتب والوثائق القومية، القاهرة، ط: الأولى، 2024م.
- شرح قانون العقوبات .. القسم العام: د. السيد عتيق، نشر: دار النهضة العربية، القاهرة، ط: الأولى، 2005م.
- شـــرح قانون العقوبات: د. محمود نجيب حسني، نشر: دار النهضة العربية، القاهرة، مصــر، ط: الأولى، 1993م.
- شرح قانون العقوبات: محمد السعید عبد الفتاح، نشر: دار النهضة العربیة، القاهرة، بدون طبعة، تاريخ النشر: 2009م.
- شرح قانون العقوبات: عمر الفاروق الحسيني، نشر: المؤلف، 2009م.
- الشركات الإلكترونية: منير محمد الجنبيهي – ممدوح محمد الجنبيهي، نشر: دار الفكر الجامعي، الإسكندرية، ط: الأولى، 2008م.
- العقوبة في الفقه الإسلامي: د. أحمد بهنسي، نشر: دار لشروق، ط: الأولى، 2004م.
- علم الإجرام: د. محمود نجيب حسني، نشر: دار النهضة، ط: الثانية، 1963م.
- الفيسبوك تحت المجهر، د. حسان أحمد قمحية: د. حسان أحمد قمحية، نشر: النخبة للنشر والتوزيع، الجيزة، ط: الأولى، 2017م.
- الفيسبوك والشباب العربي: ليلى أحمد جرار، نشر: مكتبة الفلاح للنشر والتوزيع، القاهرة، ط: الأولى، 2013م.
- قانون العقوبات .. القسم العام: د. رأفت عبد الفتاح حلاوة، نشر: المؤلف، 2005م. الكويت، ط: الأولى، 2008م.
- محاضرات في القانون الجنائي: نشر: الكتاب الجديدة المتحدة، ط: الثانية، 2002م.
- محتوى الحسابات الرقمية ومدى انتقاله للغير .. دراسة فقهية مقارن بالقانون الوضعي: د. حسن محمـد عيد، نشر: مكتبة الوفاء، ط: الأولى، 2022م.
- مراتب الإجماع: أبو محمد، علي بن أحمد بن سعيد بن حزم الأندلسي القرطبي الظاهري ت: 456هـ، نشر: دار الكتب العلمية، بيروت، بدون طبعة وتاريخ نشر.
- المسئولية الجنائية في الشريعة الإسلامية .. دراسة مقارنة بالقانون: د. مصطفى إبراهيم الزلمي، نشر: إحسان للنشر والتوزيع، طهران، ط: الأولى، 2014م.
- المسئولية الجنائية: د. فتوح عبد الله الشاذلي، نشر: دار المطبوعات الجامعية، بدون طبعة وتاريخ نشر.
- مقدمة ابن خلدون: عبد الرحمن بن محمد بن خالدون ت: 808هـ، تحقيق: عبد الله محمد الدرويش، نشر: دار يعرب، دمشق، ط: الأولى، 2004م.
- منهج استنباط أحكام النوازل الفقهية المعاصرة .. دراسة تأصيلية تطبيقية: د. مسفر بن علي بن محمد القحطاني، نشر: دار الأندلس، جدة، ط: الأولى، 2003م.
- المواجهة التشريعية والأمنية للجرائم المتصلة بمواقع التواصل الاجتماعي: الرائد: فايز خليفة أحمد بن يعروف، نشر: مكتبة الشارقة، ط: الأولى، 2019م.
- الموسوعة الفقهية الكويتية: وزارة الأوقاف والشئون الإسلامية الكويتية، ط: الثانية، نشر: دار السلاسل، الكويت،1427هـ.
- موسوعة المري في الجرائم الاقتصادية: م. بهاء المري، نشر: دار روائع القانون، القاهرة، ط: الرابعة، 2023م.
- الهويات الافتراضية في المجتمعات العربية: د. عبد الحكيم أحمين، نشر: دار الأمان، الرباط، المغرب، ط: الأولى، 2017م.
- الوجيز في جرائم الإنترنت: د. سهيل محمد العزام، نشر: دائرة المكتبة الوطنية، الأردن، ط: الأولى، 2009م.
سادسًا: البحوث والمجلات :
- مبدأ شـــــــــــرعية الجــــــــرائم والعقوبات في القانـون الدولي الجنائي: د. علي عبد القـــادر القهوجي، منشور بمجلة القانون الكويتية العالمية، العدد: 1، ديسمبر 2024م.
- تطـور السياسـة التشريعيـة فـي مجـال مكافحـة جرائم تقنية المعلومـات .. دراسة تحليلية مقارنة: د. حاتم أحمد محمد بطيخ، بحث منشور: بمجلة الدراسات القانونية والاقتصادية، جامعة السادات، مصر، العدد: الأول، بتاريخ: أغسطس 2021م.
- جريمة الابتزاز الإلكتروني .. دراسة مقارنة: د. وفاء محمد صقر، منشور بمجلة البحوث القانونية والاقتصادية، جامعة بني سويف، العدد: 2، يوليو 2024م.
- حقيقة ملكية حسابات مواقع التواصل الاجتماعي وأحكامها: د. ناصر بن عبد الله آل ماطر، منشور بمجلة الجمعية الفقهية السعودية، العدد: 62، بتاريخ: 2923م.
- حرب المعلومات الرقمية .. الحسابات الوهمية أداة للتضليل والانقسام: مقال منشور بوكالة الأنباء الأردنية، بتاريخ: 19 مارس 2025م، رابط الموقع: [https://petra.gov.jo/Include/InnerPageا].
- الحسابات الوهمية .. شبح يهدد المجتمع: مقال كتبه: حمود الوسمي، منشور بالجريدة الكويتية، بتاريخ: 29نوفمبر2024م. رابط الموقع: [https://www.aljarida.com].
- احذر الحسابات الوهمية على منصات التواصل، مقال كتبه: د. عبد الرحمن الجاسر، منشور بجريدة الوطن السعودية، بتاريخ: 11 نوفمبر 2024م، رابط المقال:[https://www.alwatan.com.sa/article/1156076].
- المـــواجهة الجنائية لظاهـــرة التنمـــر الإلكتروني في ضــوء السياسة التشـــريعية الحديث .. دراسة تحليلية مقارنة: د. ياسر محمد اللمعي، بمنشور بمجلة روح القانون، جامعة طنطا، العدد: 95، يوليو 2021م.
- الحماية الجنائية لهوية الشخص على الإنترنت: د. ما شاء الله عثمان الزاوي، منشور بمجلة الحقوق، جامعة الكويت، العدد: الثالث، سبتمبر 2025.
- التكييف القانوني للوقائع: د. محمد المدني صالح الشريف، منشور بمجلة الحقوق، مجلس النشر العلمي، جامعة الكويت، العدد: 3، بتاريخ: سبتمبر 2024م.
- التكييف الفقهي والقانوني للوقائع: د. ديداني بومدين، منشور بمجلة الدراسات الحقوقية جامعة سعيدة، كلية العلوم الإنسانية، العدد: 7، يونيو 2017م.
- مقال بقلم: أحمد علاء، نشر بجريدة الشروق المصرية، الخميس 14 نوفمبر 2024م، تحت هذا الرابط
[https://www.shorouknews.com/mobile/news/view.].
- دوافع استخـدام الأسماء المستعارة لدى مسـتخدمي مواقع التواصل الاجتماعي: د. أفنان عبد الله قطب، بحث منشور بالمجلة المصرية لبحوث الإعلام، جامعة القاهرة، كلية الإعلام، العدد: 71، بتاريخ: يونيو 2022م.
- المواجهة الجنائية لجرائم تقنية المعلومات في التشريع المصري: د. رامي متولي القاضي، بحث منشور بمجلة البحوث القانونية والاقتصادية، كلية الحقوق، جامعة المنصورة، العدد: 75، مارس 2021م.
- المواطنة والمواطنة الرقمية .. حقوق وواجبات: د. رضا عبد الواحد أمين، بحث منشور بمجلة البحوث الإعلامية، كلية الإعلام، جامعة الأزهر، القاهرة، العدد: 61، بتاريخ: أبريل 2022م.
```
References:
- alqaran alkarim waeilwmihi:
- tafsir abn eatiata: eabd alhaqi bin ghalib bin eabd alrahman bin tamaam bin eatiat ti: 542hi, tahqiqu: eabd alsalam eabd alshaafi, nashara: dar alkutub aleilmiati, ta: al'uwlaa, 1422hi.
- tafsir albaydawi: 'abu saeid eabd allh bin eumar albaydawii ti: 685hi, tahqiqu: muhamad almareashli, nashara: dar 'iihya' alturath alearabii, ta: al'uwlaa, 1418hi.
- tafsir altabri: muhamad bin jarir bin yazid bin kathirin, altabarii ta: 310hi, tahqiqu: 'ahmad muhamad shakir, nashra: muasasat alrisalati, ta: al'uwlaa, 1420h - 2000m.
- tafsir alqurtubi: muhamad bin 'ahmad bin 'abi bakr bin farah al'ansarii alqurtubii ti: 671hi, tahqiqu: 'ahmad albarduni, nushara: dar alkutub almisriati, ta: althaaniati, 1964m.
- altafsir alwasiti: majmueat min aleulama' bi'iishraf majmae albuhuth al'iislamiat bial'azhar, nashara: alhayyat aleamat lishuyuwn almatabie al'amiriati, ta: al'uwlaa, 1414h -1993m.
- kutub alhadith waeulumihi:
- 'iihkam al'iihkami: muhamad bin ealii bin wahab bin mutie alqashayri, almaeruf bi: abn daqiq aleid ta: 702hi, nashra: matbaeat alsanat almuhamadiati, bidun tabeat wabidun tarikhi.
- 'iikmal almuelim bifawayid muslmin: eiad bn musaa bn eayad ta: 544hi, tahqiqu: da. yhyaa 'iismaeil, nashra: dar alwafa'i, masr, ta: al'uwlaa, 1998m.
- tahqiqu: da. eabd alealii eabd alhamidi, nashara: maktabat alrishdi, ta: al'uwlaa, 2003m.
- tanqih altahqiqi: 'abu eabd allah, muhamad bin 'ahmad bin euthman bin qaymaz aldhahabii ta: 748hi, tahqiqu: mustafaa 'abu alghit, nashara: dar alwatan, alrayad, ta: al'uwlaa, 2000m.
- subul alsalami: muhamad bin 'iismaeil bin salah bin muhamad alhasni, alkahlanii thuma alsaneaniu ti: 1182hi, nashara: dar alhaditha, bidun tabeat wabidun tarikhi.
- sunan 'abi dawud: 'abu dawud sulayman bin al'asheath bin 'iishaq alssijistany ti: 275hi, tahqiqu: sheayb al'arnawuwta, nashara: dar alrisalat alealamiati, ta: al'uwlaa, 2009m.
- sunan aldaariqatani: eali bin eumar bin 'ahmad bin mahdi aldaaraqutnii ti: 385hi, tahqiqu: shueayb al'arnawuwta, nashra: muasasat alrisalati, ta: al'uwlaa, 2004m.
- sharah alnawawiu ealaa muslmi: 'abu zakariaa muhyi aldiyn yahyaa bin sharaf alnawawii ti: 676hi, nashra: dar 'iihya' alturath alearabii, ta: althaaniati, 1392hi.
- sharah sahih albukharii: abn bataala, ealiin bin khalaf bin eabd almalik ti: 449hi, tahqiqa: 'abu tamim yasir bn 'iibrahima, nashra: alrishdi, ta: althaaniati, 2003ma.
- shaeb al'iimani: 'ahmad bin alhusayn bin ealiin bin musaa alkhusrawjirdy albayhaqii ti: 458hi, alnaashir: maktabat alrushdi, alrayad, bialtaeawun mae aldaar alsalafiat bibumbayi, alhinda, ta: al'uwlaa, 1423 hi - 2003m.
- shih albukhari: muhamad bin 'iismaeil 'abu eabdallah albukharii ti: 256hi, tahqiqu: muhamad zuhayr bin nasir alnaasir, nashara: dar tawq alnajati, ta: al'uwlaa, 1422hi.
- shih muslmin: 'abu eabd allahi, muslim bn alhajaaj 'abu alhasan alqushayrii ta: 261hi, tahqiqu: muhamad fuaad eabd albaqi, nashara: dar 'iihya' alturath alearabii, bidun tabeat watarikhi.
- tarah altathrib: zayn aldiyn eabd alrahim bin alhusayn bin eabd alrahman bin 'abi bakr bin 'iibrahim aleiraqii ti: 806hi, nashra: dar alfikri, bidun tabeat watarikh nashra.
- fath alghafari: alhasan bin 'ahmad bin yusif bin muhamad bin 'ahmad alsuneanii ti: 1276hi, tahqiqu: ealii aleumran, nashara: dar ealam alfawayidi, ta: al'uwlaa, 1427hi.
- almustadrika: 'abu eabd allah, alhakim muhamad bin eabd allh bin muhamad bin hamduyh bin nueym alnaysaburi, almaeruf ba: abn albaye ti: 405hi, tahqiqu: mustafaa eataa, nashra: dar alkutub aleilmiati, bayrut, ta: al'uwlaa, 1990m.
- maealim alsanan: 'abu sulayman hamd bin muhamad bin 'iibrahim almaeruf bi: alkhatabii ti: 388hi, nashra: almatbaeat aleilmiati, halba, ta: al'uwlaa,1932m.
- almuejam al'awsata: sulayman bin 'ahmad bin 'ayuwb bin mutayr allakhmay, altabaranii ti: 360hi, tahqiqu: tariq bin eawad allah, nashara: dar alharmayni, bidun tabeat watarikh nashra.
- almufhami: 'ahmad bin eumar bin 'iibrahim alqurtubii ti: 656hi, tahqiqu: muhyi aldiyn dib, nashara: dar alkalm altayibi, dimashqa, ta: al'uwlaa, 1996m.
- nil al'awtar: muhamad bin ealii bin muhamad bin eabd allh alshuwkanii ti: 1250hi, tahqiqu: eisam alsababiti, nashara: dar alhadithi, ta: al'uwlaa, 1413h - 1993m.
- kutub alfiqh al'iislami:
alfiqh alhanafii:
- albahr alraayiqi: zayn aldiyn bn 'iibrahim bn muhamdi, almaeruf bi: abn najim ta: 970hi, nashra: dar alkitaab al'iislami, ta: althaaniati, bidun tarikh nashra.
- badayie alsanayieu: 'abu bakr bin maseud bn 'ahmad alkasanii alhanafii ti: 587hi, nashara: dar alkutub aleilmiati, ta: althaaniati, 1406h - 1986m.
- albinayat sharh alhidayati: mahmud bin 'ahmad bin musaa bin 'ahmad bin husaynin, badr aldiyn aleaynii ti: 855hi, nashra: dar alkutub aleilmiati, ta: al'uwlaa, 2000m.
- tabiiyn alhaqayiqa: euthman bin ealii bin mahjin albarieii, fakhr aldiyn alziyleii ta:743hi, nashra: almatbaeat alkubraa al'amiriati, bulaq, ta: al'uwlaa, 1313hi.
- alfatawaa albazaziatu: muhamad bin muhamad bin shihab bin yusuf albazazii ti: 827hi, tahqiqu: salim albadri, nashara: dar alkutub aleilmiati, ta: al'uwlaa, 2009m.
- almabsuta: muhamad bin 'ahmad bin 'abi sahl shams al'ayimat alsarukhsii ti: 483hi, nashra: dar almaerifati, bayrut, bidun tabeati, tarikh alnashri: 1414h - 1993m.
- mraaqi alfalahi: hasan bin eamaar bin ealiin alsharunbilalii ti: 1069hi, tahqiqa: naeim zarzur, nashra: almaktabat aleasriati, ta: al'uwlaa, 1425h - 2005m.
alfiqh almalki:
- al'iishrafi: alqadi 'abu muhamad eabd alwahaab bin ealiin almalikii ti: 422hi, tahqiqu: alhabib bin tahir, nashara: dar abn hazma, ta: al'uwlaa, 1420h - 1999m.
- hashiat alsaawi ealaa alsharh alsaghiri: 'ahmad bin muhamad alsaawi almaliki ta: 1241hi, nashara: maktabat mustafaa albabi, bidun tabeati, tarikh alnashri: 1952m.
- aldhakhirati: shuhab aldiyn 'ahmad bin 'iidris bin eabd alrahmni alqurafii ti: 684hi, tahqiqu: mahmud bu khabzat, nashr: dar algharb al'iislami, bayrut, ta: al'uwlaa, 1994m.
- alfawakih aldawani: 'ahmad bin ghanim bin salim abn mihna, shihab aldiyn alnafrawii ti: 1126hi, nashra: dar alfikri, bidun tabeati, tarikh alnashri: 1995m.
- alqawanin alfiqhiati: 'abu alqasima, muhamad bin 'ahmad bin muhamad bin eabd allahi, abn jizi alkalbii algharnatii ti: 741hi, nashra: dar abn hazma, bayrut, ta: al'uwlaa, 2013m.
- mawahib aljalii li: shams aldiyn 'abu eabd allh muhamad bin muhamad bin eabd alrahman, almaeruf bialhitab ta: 954hi, nashra: dar alfikri, ta: althaalithati, 1412h - 1992m.
alfiqh alshaafieii:
- al'umu: 'abu eabd allahi, muhamad bin 'iidris bin aleabaas bin euthman alshaafieii ti: 204hi, nushira:
- dar almaerifati, bidun tabeati, tarikh alnashri: 1990m.
- alhawi alkabir: ealiun bin muhamad bin muhamad bin habib albasri, bialmawardii ti: 450hi, tahqiqu: eali mueawad, nashra: dar alkutub aleilmiati, ta: al'uwlaa, 1999m.
- rudat altaalibina: 'abu zakariaa muhyi aldiyn yahyaa bin sharaf alnawawiu ti: 676hi, tahqiqu: zuhayr alshaawish, nashara: almaktab al'iislamia, bayrut, ta: althaalithati,1991m.
- maghaniy almuhtaji: shams aldiyni, muhamad bin 'ahmad alkhatib alshirbinii alshaafieii ti: 977hi, nashra: dar alkutub aleilmiati, ta: al'uwlaa, 1415h - 1994m.
- alnajm alwahaji: kamal aldiyn, muhamad bin musaa bin eisaa bin ealii alddamiry ti: 808hi, nashra: dar alminhaji, jidata, tahqiqa: lajnat eilmiatun, ta: al'uwlaa, 2004m.
alfiqh alhanbali:
- ghayat almuntahaa: mariei bin yusuf alkaramii alhanbalii ti: 1033 ha, nashra: muasasat ghras lilnashri, alkuaytu, ta: al'uwlaa, 1428h - 2007m.
- alfutuhat alrabaaniati: eabd alrahman bin eabd allh albaelii alhanbalii ti: 1192 ha, tahqiqu: da. eabd aleaziz aleidan, nashara: dar alrakayiz, alkuaytu, ta: al'uwlaa, 2018m.
- alfawakih aleadidat fi almasayil almufidati: 'ahmad bin muhamad bin 'ahmad bin hamd almanqur ta: 1125hi, nashra: sharikat altibaeat alearabiat alsaeudiati, ta: alkhamisati, 1987m.
- almighni: muafaq aldiyn eabd allh bin 'ahmad bin muhamad bn qudamat almaqdasii ta: 620hi, nashra: maktabat alqahirati, bidun tabeati, tarikh alnashri: 1388h - 1968m.
- allugha walmustalahat:
- jmharat allughati: 'abu bakr muhamad bin alhasan bin durayd al'azdiu ta: 321hi, tahqiqu: ramziun munir baelabaki, nashara: dar aleilm lilmalayini, bayrut, ta: al'uwlaa, 1987m.
- aldr alnaqi: 'abu almuhasin yusif bin hasan almaeruf bi abn almabrid ta: 909 ha, tahqiqu: ridwan mukhtar , nashra: dar almujtamaei, jidat, ta: al'uwlaa, 1991m.
- aleayn: alkhalil bin 'ahmad bin eamru bin tamim alfarahidi ta: 170hi, tahqiqu: d mahdi almakhzumi, d 'iibrahim alsaamaraayiy, nashra: dar alhilal, bidun tabeat watarikh nishr.
- lisan alearabi: muhamad bin makram bin ealaa, jamal aldiyn abn manzur ti: 711hi, nashra: dar sadir, bayrut, ta: althaalithati, 1414hi.
- almuhkam walmuhit al'aezami: 'abu alhasan ealii bn 'iismaeil bn sayidih almursii ta: 458hi, tahqiqu: eabd alhamid handawi, nashara: dar alkutub aleilmiati, ta: al'uwlaa, 2000mi.
- mukhtar alsahahi: muhamad bin 'abi bakr bin eabd alqadir alhanafii alraazi ta: 666hi, tahqiqu: yusif alshaykhu, nashra: almaktabat aleasriata, bayrut, t: alkhamisati, 1999m.
- almisbah almunir: 'abu aleabaas 'ahmad bin muhamad bin ealiin alfayuwmii ti: nahw 770hi, nishr: dar almaearifi, ta: althaaniati, 1119h.
- muejam allughat alearabiat almueasirati: d 'ahmad mukhtar eabd alhamid eumar ta: 1424hi, nashri: ealam alkatub, ta: al'uwlaa, 1429h - 2008m.
- almuejam alwasiti: 'iibrahim mustafaa wakhrun, nashara: dar aldaewati, ta: alraabieati, 2004m.
- almarajie alama:
- al'iijram waleiqab fi masra: du. hasan sadiq alrasafawii, nashara: munsha'at almaearifi, al'iiskandiriata, bidun tabeat watarikh nashra.
- al'ahkam alsultaniatu: 'abu alhasan ealiin bin muhamad bin muhamad bin habib albasrii, alshahir bialmawardii ti: 450hi, nashra: dar alhaditha, bidun tabeat watarikh nashra.
- 'asasiaat eilm al'iijram waleiqabi: da. fatuh eabdallah alshaadhili, nashara: manshurat alhalabii alhuquqiati, alqahiratu, ta: al'uwlaa, 2009m.
- al'ashbah walnazayira: zayn aldiyn bin 'iibrahim bin muhamad bin najim ta: 970hi, aetanaa bihi: zakaria eumayrat, nashra: dar alkutub aleilmiati, ta: al'uwlaa, 1419h - 1999m.
- al'ashbah walnazayir: eabd alrahman bin 'abi bakr, jalal aldiyn alsuyutiu ti: 911hi, nashra: dar alkutub aleilmiati, ta: al'uwlaa, 1411h - 1990m.
- al'iiqnaea: eali bin muhamad bin eabd almalik alkitaamii alhimiri, abn alqataan ta: 628hi, tahqiqu: hasan alsaeidii, nashara: alfaruqa, ta: al'uwlaa, 2004m.
- aliaktisab fi alrizq almustatabi: 'abu eabd allah, mahamd bin alhasan bn farqad alshaybanii ti: 189hi, nashara: dar alkutub aleilmiati, ta: al'uwlaa, 1406h - 1986m.
- al'iintirnit lah wama ealayh risalat lil'usrati: da. nayif munir fars, nashara: maktabat abn kathirin, lilnashr waltawzie, aljizati, ta: al'uwlaa, 2017m.
- 'awladuna wawasayil altawasul aliajtimaeii: da. eabd alkarim bikar, nashr dar waduh lilnashr waltawziei, alrayad, ta: al'uwlaa, 2017m.
- albahr alzzakhar: 'ahmad bin yahyaa bn almurtadi ta:840hi, nashra: dar alhikmat alyamaniati, sanea'a, ta: al'uwlaa, 1847m.
- altakyif alfiqhiu lilwaqayie almustajidat watatbiqatih almueasirati: du. muhamad euthman shibir, nashra: dar alqalami, dimashqa, ta: althaaniati, 2014m.
- jarayim al'iintirnit wajuhud almamlakat alearabiat alsaeudiat fi mukafahataha: du. muhamad alsaaeidi, nashara: almunazamat alearabiat liltanmiat al'iidariati, bidun tabeati, tarikh alnashri: 2010m.
- aljarayim alnaashiat ean aliaistikhdam ghayr almashrue lishabakat al'iintirnita: du. muhamad eubayd alkaebi, nashara: dar alnahdat alearabiati, alqahirati, ta: al'uwlaa, 2009m.
- alsijn wamujibatuh fi alsharieat al'iislamiati: du. muhamad bin eabd allah aljariwy, nashara: 'iidarat althaqafat walnashr lijamieat al'iimami, alsaeudiati, ta: al'uwlaa, 1990m.
- sikulujiat wasayil altawasul alaijtimaeii: sibaran mahun, tarjamatu: eumar fatahi, nashra: dar alkutub walwathayiq alqawmiati, alqahirati, ta: al'uwlaa, 2024m.
- sharah qanun aleuqubat .. alqism aleama: du. alsayid eatiqi, nashra: dar alnahdat alearabiati, alqahirati, ta: al'uwlaa, 2005m.
- shrah qanun aleuqubati: du. mahmud najib hasni, nashara: dar alnahdat alearabiati, alqahirati, musr, ta: al'uwlaa, 1993m.
- sharah qanun aleuqubati: muhamad alsaeyd eabd alfataahi, nashara: dar alnahdat alearabiyti, alqahirati, bidun tabeati, tarikh alnashri: 2009m.
- sharah qanun aleuqubati: eumar alfaruq alhusayni, nashra: almualafa, 2009m.
- alsharikat al'iiliktiruniati: munir muhamad aljanbiihii - mamduh muhamad aljinbihii, nashara: dar alfikr aljamieii, al'iiskandiriati, ta: al'uwlaa, 2008m.
- aleuqubat fi alfiqh al'iislamii: du. 'ahmad bahinsi, nashira: dar lishuruq, ta: al'uwlaa, 2004m.
- ealam al'iijrami: du. mahmud najeeb husni, nashra: dar alnahdati, ta: althaaniati, 1963m.
- alfisbuk taht almijhara, da. hasaan 'ahmad qamhiat: da. hasaan 'ahmad qamhiat, nashra: alnukhbat lilnashr waltawzie, aljizati, ta: al'uwlaa, 2017m.
- alfisbuk walshabab alearabiu: laylaa 'ahmad jarar, nashra: maktabat alfalah lilnashr waltawzie, alqahirati, ta: al'uwlaa, 2013m.
- qanun aleuqubat .. alqism aleama: da. rafat eabd alfataah halawata, nashira: almualifa, 2005m. alkuaytu, ta: al'uwlaa, 2008m.
- muhadarat fi alqanun aljinayiy: nashara: alkitab aljadidat almutahidata, ta: althaaniati, 2002m.
- muhtawaa alhisabat alraqamiat wamadaa aintiqalih lilghayr .. dirasat fiqhiat muqaran bialqanun alwadei: du. hasan mahmad eid, nashara: maktabat alwafa'i, ta: al'uwlaa, 2022m.
- maratib al'iijmaei: 'abu muhamadi, ealiin bin 'ahmad bin saeid bin hazm al'andalsii alqurtubii alzaahirii ti: 456hi, nashra: dar alkutub aleilmiati, bayrut, bidun tabeat watarikh nashra.
- almasyuwliat aljinayiyat fi alsharieat al'iislamia .. dirasat muqaranat bialqanuni: du. mustafaa 'iibrahim alzilmi, nashara: 'iihsan lilnashr waltawziei, tahran, ta: al'uwlaa, 2014m.
- almasyuwliat aljinayiyati: du. fatuh eabd allah alshaadhili, nashara: dar almatbueat aljamieiati, bidun tabeat watarikh nashra.
- muqadimat abn khaldun: eabd alrahman bin muhamad bin khalidun ti: 808hi, tahqiqu: eabd allh muhamad aldarwishi, nashara: dar yuerib, dimashqa, ta: al'uwlaa, 2004m.
- manhaj astinbat 'ahkam alnawazil alfiqhiat almueasira .. dirasat tasiliat tatbiqiatun: da. misfar bin ealii bin muhamad alqahtanii, nashara: dar al'andilis, jidat, ta: al'uwlaa, 2003m.
- almuajahat altashrieiat wal'amniat liljarayim almutasilat bimawaqie altawasul alaijtimaeii: alraayidi: fayiz khalifat 'ahmad bin yeruf, nashra: maktabat alshaariqat, ta: al'uwlaa, 2019m.
- almawsueat alfiqhiat alkuaytiati: wizarat al'awqaf walshuyuwn al'iislamiat alkuaytiati, ta: althaaniati, nushra: dar alsalasili, alkuayt,1427hi.
- musueat almirii fi aljarayim aliaqtisadiati: mu. baha' almari, nashara: dar rawayie alqanuni, alqahirati, ta: alraabieati, 2023m.
- alhuiaat aliaftiradiat fi almujtamaeat alearabiati: da. eabd alhakim 'ahmin, nashra: dar al'amani, alribati, almaghrbi, ta: al'uwlaa, 2017m.
- alwjiz fi jarayim al'iintirnta: du. suhayl muhamad aleazam, nashra: dayirat almaktabat alwataniati, al'urduni, ta: al'uwlaa, 2009m.
- albuhuth walmajalaat:
- mabda shareiat aljurayim waleuqubat fi alqaniwn alduwlii aljinayiy: da. eali eabd alqaadir alqahwaji, manshur bimajalat alqanun alkuaytiat alealamiati, aleadadu: 1, disambir 2024m.
- tatwr alsiyasit altashrieit fay mijal makafihit jarayim tiqniat almaelumuat .. dirasat tahliliat muqaranati: du. hatim 'ahmad muhamad batikh, bahath manshur: bimajalat aldirasat alqanuniat walaiqtisadiati, jamieat alsaadat, masir, aleadadu: al'awla, bitarikhi: 'aghustus 2021m.
- jarimat aliabtizaz al'iiliktrunii .. dirasat muqaranati: da. wafa' muhamad saqra, manshur bimajalat albuhuth alqanuniat walaqtisadiati, jamieat bani suayf, aleudadu: 2, yuliu 2024m.
- haqiqat malkiat hisabat mawaqie altawasul aliajtimaeii wa'ahkamiha: du. nasir bin eabd allah al matir, manshur bimajalat aljameiat alfiqhiat alsueudiati, aleadadu: 62, bitarikh: 2923m.
- harb almaelumat alraqamia .. alhisabat alwahmiat 'adat liltadlil walianqisamu: maqal manshur biwakalat al'anba' al'urduniyati, bitarikh: 19 maris 2025m, rabit almawqae:
[https://petra.gov.jo/Include/InnerPagea].
- alhisabat alwahmia .. shabah yuhadid almujtamaei: maqal kutubhi: hamuwd alwasmi, manshur bialjaridat alkuaytiati, bitarikhi: 29nufimbir2024m. rabit almawqae:
[https://www.aljarida.com].
- ahdhar alhisabat alwahmiat ealaa minasaat altawasuli, maqal kutubhi: du. eabd alrahman aljasir,
- manshur bijaridat alwatan alsueudiati, bitarikh: 11 nufimbar 2024m, rabit almaqali:[https://www.alwatan.com.sa/article/1156076].
- almawajihat aljinayiyat lizahurat altanmir al'iiliktrunii fi daw' alsiyasat altashirieiat alhadith .. dirasat tahliliat muqaranati: du. yasir muhamad allamei, bimanshur bimajalat ruh alqanuni, jamieat tanta, aleudad: 95, yuliu 2021m.
- alhimayat aljinayiyat lihuiat alshakhs ealaa al'iintirnita: du. ma sha' allah euthman alzaawi, manshur bimajalat alhuquqi, jamieat alkuayti, aleadadu: althaalithi, sibtambar 2025.
- altakyif alqanuniu lilwaqayiea: du. muhamad almadaniu salih alsharif, manshur bimajalat alhuquqi, majlis alnashr aleilmi, jamieat alkuayt, aleadad: 3, bitarikhi: sibtambar 2024m.
- altakyif alfiqhiu walqanuniu lilwaqayiea: du. didani bumdin, manshur bimajalat aldirasat alhuquqiat jamieat saeidatun, kuliyat aleulum al'iinsaniati, aleadadu: 7, yunyu 2017m.
- maqal biqalama: 'ahmad eala'a, nushir bijaridat alshuruq almisriati, alkhamis 14 nufimbar 2024m, taht hadha alraabit [https://www.shorouknews.com/mobile/news/view.].
- dawafie aistikhdam al'asma' almustaearat ladaa mustakhdami mawaqie altawasul aliajtimaeii: du. 'afnan eabd allah qutb, bahth manshur bialmajalat almisriat libuhuth al'iielami, jamieat alqahirati, kuliyat al'iielami, aleadad: 71, bitarikhi: yunyu 2022m.
- almuajahat aljinayiyat lijarayim taqniat almaelumat fi altashrie almisrii: da. rami mutualiy alqadi, bahath manshur bimajalat albuhuth alqanuniat walaiqtisadiati, kuliyat alhuquqi, jamieat almansurat, aleadad: 75, maris 2021m.
- almuatanat walmuatanat alraqamia .. huquq wawajibatu: da. rida eabd alwahid 'amin, bahath manshur bimajalat albuhuth al'iielamiati, kuliyat al'iielami, jamieat al'azhar, alqahirata, aleadad: 61, bitarikhi: 'abril 2022m.
|