قاعدة عموم البلوى وأثرها في المعاملات المصرفية الحديثة التسوق الالکتروني أنموذجًا | ||||
مجلة کلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بالإسکندرية | ||||
Article 8, Volume 37, Issue 2, November 2021, Page 465-514 PDF (520.59 K) | ||||
DOI: 10.21608/bfda.2021.218323 | ||||
View on SCiNiTO | ||||
Author | ||||
أحــلام حمدان سعيد العــتيبي العتيبي | ||||
معلمه بوزارة الاوقاف والشئون الاسلامية - الکويت | ||||
Abstract | ||||
الملخص: وما من حکم شرعي إلا وهو يحقق مصلحة أساسها المحافظة على الدين أو النفس أو العقل أو النسل أو المال، وأن هذا يبدو من الشريعة في جملة مقاصدها، ولا يمکن أن يکون حکم شرعي إلا وهو متجه إلى ناحية من هذه النواحي. وقد تحدث أعرافٌ وتنشأ للناس حاجاتٌ وتَجِدُّ أحوال غير الحال الأولى، کعموم البلوى وفساد الزمان تجعل بقاء الحکم معها في الواقعة المعينة مثارَ شرور ومفاسدَ تربو على المصلحة الأولى، فتتلاشى تلک المصلحة، مما يوقع المکلفين في حرجٍ شديد، وتنخرم المناسبة بين الحکم والحال التي کانت مفضية إلى تشريعه، فلم يعد يلائمها هذا الحکم، ولا تترتب المصلحة المقصودة منه مع بقائه؛ فتقضي أصولُ الشريعة تبديله بحکم آخر؛ لتدرأ تلک المفاسد، وترفع ذلک الحرج عن المکلفين. فإذا ما عرض ما يجعل العمل بالحکم شاقًا أو متعذرًان فإن الشارع يعتبر ذلک سببا يبيح مخالفة الأحکام الکلية واستبدالها بأحکام أخرى، بها يتمکن المکلَّف من تأدية ما وجب عليه بلا حرج ولا مشقة، وتزول هذه الأحکام الاستثنائية بزوال أسبابها. ومن الأسباب التي قد تجعل الحکم شاقًا أو متعذرًا عموم البلوى الذي هو موضوع هذا البحث. | ||||
Keywords | ||||
الکلمات المفتاحية : المعاملات المصرفية - التسوق الالکتروني - آثار الصحابة والتابعين; أقوال الفقهاء - التکييف الفقهي; الوساطة | ||||
References | ||||
المراجع والمصادر :
References • aljamie li'ahkam alqurani, lilqurtubii, dar 'iihya' alturath alearabii, bayrut, lubnan, 1405h - 1985m. • aljawahir alhasaan fi tafsir alqurani, lilthaealibi, muasasat al'aelami lilmatbueati, bayrut, lubnan, bidun raqm altabeat watarikhiha. • aldir almanthur, lijalal aldiyn alsuyuti, dar alfikr bayrut, sanat 1993m. • alkashafi, lilzumakhshari, dar almaerifat liltibaeat walnashr waltawziei, bayrut, lubnan, bidun raqm altabeat watarikhiha. • aljamie alsahihi, (sunan altirmidhii), li'abi eisaa muhamad bin eisaa bin surat, tahqiq washarh alshaykh 'ahmad muhamad shakiri, mustafaa albabi alhalabi wa'awladuhuna musira, bidun raqm altabeat watarikhiha. • aljamie alsahihi, (sunan altirmidhi) tabeat 'ukhraa, tahqiq 'ahmad muhamad shakiri, dar 'iihya' alturath alearabi, bayrut. • alsunan alkubraa, lilbihaqi, tahqiq muhamad eabd alqadir eataa, dar albazi, makat almukaramati, sanat 1414h - 1994m. • alsunan alkubraa lilnisayiyi, dar alkutub aleilmiati, bayrut, lubnan, tahqiq alduktur eabd alghafaar sulayman albandari, wasayid kasarawi hasan, altabeat al'uwlaa, sanat 1411h - 1991m. • alsnan, lisaeid bin mansur, tahqiq habib alrahman al'aezamiu, aldaar alsalafiatu, alhinda, altabeat al'uwlaa, sanat 1982h. • riad alsaalihina, lilnawawii, dar alfikri, altabeat althaaniati, sanat 1411h. • subul alsalami, sharh bulugh almaram min 'adilat al'ahkami, amhamad bin 'iismaeil al'amir alsaneani, dar alhadithi, alqahirati, bidun raqm altabeat watarikhiha. • sunan abn majata, li'abi eabd allah muhamad bin yazid alqazwini, haqaq nususahu, waraqm kutubih wa'abwabih wa'ahadithihi, waealaq ealayh muhamad fuad eabd albaqi, matbaeat dar 'iihya' alkutub alearabiati, lisahibiha faysal eisaa albabi alhalbi. • sunan aldaariqatani, tahqiq alsayid eabd allah hashim yamani almadani, dar almaerifati, bayrut, lubnan, sanat 1386h - 1966m. • sunan aldaarimi, tahqiq fawaz 'ahmad zamrli, wakhalid alsabe almuealimin dar alkutaab alearabi, bayrut, lubnan, altabeat al'uwlaa, sanat 1407h. • sunan 'abi dawud, tahqiq muhamad muhyi aldiyn eabd alhamidi, dar alfikri, bidun raqm altabeat watarikhiha. • sunan 'abi dawud, (tabeat 'ukhraa) dar alfikr , bayrut, lubnan, tahqiq saeid muhamad alluhami, altabeat al'uwlaa, sanat 1410h - 1990m. • sharh alnawawiu ealaa sahih muslamin, dar 'iihya' alturath alearabii, bayrut, altabeat althaaniata, sanatan 1392h. • sharh maeani alathar , li'ahmad bn muhamad bn salamat altahawi, dar alkutub aleilmiati, altabeat al'uwlaa, sanat 1399hi - 1979mi. • shih aibn hibaan bitartib aibn bilban, tahqiq shueayb al'arnawuwta, muasasat alrisalati, bayrut, altabeat althaaniatu, sanatan 1 • shih albukhari, tahqiq alduktur mustafaa dib albugha, dar aibn kathir, bayrut, altabeat althaalithatu, sanatan 1407h - 1987m. • shih muslma, tahqiq muhamad fuaad eabd albaqi, dar 'iihya' alturath alearabia, bayrut. • al'adilat almukhtalif fiha eind al'usuliiyna, lilduktur khalifat babakr alhasani, maktabat wahbat, masir, altabeat al'uwlaa, sanat 1407h - 1987m. • al'ashbah walnazayir, liabn najim, wade hawashih wakharaj 'ahadithah alshaykh zakariaa eumayrat, dar alkutub aleilmiati, bayrut, lubnan, altabeat al'uwlaa, sanatan 1419h - 1999m. • al'ashbah walnazayir , lilsuyuti, almaktabat aleasriatu, sayda, bayrut, tahqiq eabd alkarim alfadaylii, sanat 1424h - 2003m. • al'ashbah walnazayir, li'abi hafs siraj aldiyn eumar bin eali bin 'ahmad al'ansari, almaeruf biaibn almilaqan, tahqiq wadirasat hamd bin eabd aleaziz bin 'ahmad alkhudayr, alnaashir 'iidarat alquran waleulum al'iislamiat bikratshi, bakistan, altabeat al'uwlaa, sanat 1417h. • al'ashbah walnazayir, limuhamad bin eumar bin makiy bin eabd alsamad bin almarhali, almaeruf biaibn alwakili, tahqiq wadirasat alduktur eadil bin eabd allah alshuwikh, maktabat alrushdi, altabeat al'uwlaa, sanat 1413h - 1993m. • al'um, lil'iimam alshaafieii, dar alfikri, birutin lubnan, sanat 1410h - 1990m. • al'iithbat bialqarayin fi alfiqh al'iislam, lilduktur 'iibrahim bin muhamad alfayz, almaktab al'iislamiu bibayruta, wamaktabat 'usamat bialriyad, altabeat althaaniati, sanat 1403h - 1983m. • al'iijmaei, liabn almundhir alniysaburi, tahqiq wataeliq tah eabd alra'ufi, maktabat alsifa, alqahiratu, sanat 1420h - 1999m. • al'iihkam fi 'usul al'ahkami, lisayf aldiyn alamdi, dabtah wakutab hawashih alshaykh 'iibrahim aleajuz, dar alkutub aleilmiati, bayrut, lubnan, bidun raqm altabeat watarikhiha. • al'iihkam fi tamyiz alfatawaa ean al'ahkam watasarufat alqadi wal'iimami, lilqarafi, aietanaa bih eabd alfataah 'abu ghudati, maktab almatbueat al'iisamiati, halab, surian altabeat althaaniati, sanatan 1416h - 1995m. • almueamalat almaliat 'asalat wamueasarat , aldubyan , (8/263). • alsalma, watatbiqatuh almueasiratu, 'iiedad alshaykh hasan aljawahirii , bahath muqadam limajmae alfiqh al'iislamii , majalat almujamae , (9/386) • almueamalat almaliat 'asalat wamueasarat , (8/263). • fatwaa raqm (52850) , bidar aliafta' alardiniat ealaa mawqieiha alrasmii http://www.aliftaa.jo/ShortAnswer.aspx • marqaat almafatih sharh mishkaat almasabih, eali bin (sultan) muhamad, 'abu alhasan nur aldiyn almula alharawiu alqariyu (almutawafaa: 1014ha), dar alfikri, bayrut - lubnan, altabeata: al'uwlaa, 1422h - 2002m > • alqamus almuhiti, majd aldiyn 'abu tahir muhamad bin yaequb alfayruzabadaa (almutawafaa: 817hi), tahqiqu: maktab tahqiq alturath fi muasasat alrisalati, bi'iishrafi: muhamad naeim alerqsusy, muasasat alrisalat liltibaeat walnashr waltawzie, bayrut - lubnan, altabeati: althaaminati, 1426 hi - 2005 m , sa692 , taj alearus min jawahir alqamus, mhmmd bin mhmmd bin eabd alrzzaq alhusayni, 'abu alfayda, almlqqb bimurtadaa, alzzabydy (almutawafaa: 1205hi, tahqiqu: majmueat min almuhaqiqina, dar alhidayat , (20/181) • alfath alrabaaniu min fatawaa al'iimam alshuwkani, muhamad bin ealii bin muhamad bin eabd allah alshuwkanii alyamanii (almutawafaa: 1250hi), haqaqah waratabaha: 'abu museab <> bin hasan halaaqi, maktabat aljil aljadida, sanea' - alyaman , (7/3586) • alwisatat altijariat fi almueamalat almaliat , eabd alrahman bin salih al'atram , dar ashbilya , alriyad , altabeat alawlaa , 1416h - 1995m . | ||||
Statistics Article View: 307 PDF Download: 232 |
||||