أمنيات شعراء الغزل في العصر الأموي " القرب والخلوة " نموذجاً | ||||
مجلة کلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بالإسکندرية | ||||
Article 14, Volume 37, Issue 3, November 2021, Page 861-913 PDF (537.82 K) | ||||
DOI: 10.21608/bfda.2021.218648 | ||||
View on SCiNiTO | ||||
Author | ||||
نايف عبد الله حسين الحازمي الحازمي | ||||
أستاذ الأدب والنقد المساعد – قسم اللغة العربية- کلية العلوم والآداب- جامعة نجران- المملکة العربية السعودية | ||||
Abstract | ||||
الملخص : تکمن أهمية هذا البحث في أنه يکشف لنا عن المنعطفات النفسية والتجارب التي مَرّ بها أولئک الشعراء الغَزِليِن، إضافة إلى استقرائه للحالة الشعورية الواعية وغير الواعية التي تکبدها العشاق في سبيل الوصال مع المحبوبة، ونستشرف من ذلک کله نعمات تلک الأحاسيس الرقيقة التي تبلورت في قوالب شعرية إبداعية. وتهدف هذه الدراسة إلى الغوص في أعماق النصوص الشعرية المتعلقة بهذا الموضوع، وتفسير تجلياتها وأبعادها الموضوعية التي تکشف عن عمق المعاناة التي اصطلى بها أولئک العشاق، کما تهدف إلى إثبات ظاهرة التطور والتجديد في هذا الغرض التي برزت حليا في العصر الأموي. واعتمدت في بحثي على المنهج الوصفي التحليلي الذي يقوم على دراسة الظواهر الفنية وتحليلها، ومن ثم الوصول إلى تفسيرات مدعمة بالأدلة والبراهين. کما جعلت البحث في تمهيد وثلاثة مباحث وخاتمة، أما التمهيد فقد خصصته للتعريف بالأماني ودلالاتها في المعاجم المختلفة، أما المبحث الأول فقد حصصته لدراسة ثنائيات الأماني بين الماضي والحاضر، تناولت فيه استراتيجات الشعراء في التعبير عن مکنونات أنفسهم، وخلجات ضمائرهم، وبث أمانيهم بطرق إبداعية مختلفة. وخصصت المبحث الثاني لدراسة أماني الوصال النفسية [اللقاء والقرب]، وللشعراء في هذا السياق أمان عجيبة، فقد سما بهم خيالهم الواسع إلى آفاق بعيدة، فصاغوا ذلک بأسلوب إبداعي ماتع. وفي المبحث الثالث درست موضوعة" الخُلوة" في أمنيات شعراء الغزل في العصر الأموي، وبينت فيها ما يعتري أولئک الشعراء من صراع نفسي قادهم إلى التمني المذموم أحيانا. | ||||
Keywords | ||||
الکلمات المفتاحية: غزل; محبوبة; لقاء - العصر الأموي - خلوة | ||||
References | ||||
المصادر والمراجع
References • 'asus alnaqd al'adabii eind alearabi, da.'ahmad badway, nahdat misr liltibaeat walnashri, ta1, 1996m. • al'ashbah walnazayir (hamasat alkhaliina) tahqiq : alsayid muhamad yusif ,ljnat altaalif waltarjamat walnashri, alqahirat 1958m. • 'umniaat almawt waltakhalus min alhubi dirasat fi shier alghazl fi aleasr al'umawi: eisam qubaysi, hawliat kuliyat allughat alearabiat bijirjana jamieat al'azhar, masr, aleadad: 24,ju:10. • albalaghat alsaafiat fi almaeani walbayan walbadiei, hasan aljanahi, almaktabat al'azhariat liltarathi, alqahirati, 2006m. • altadhkirat alhamduniati: libaha' aldiyn albaghdadii, dar sadir , bayrut , ta: 1, 1417h. • tahadhib allughat : muhamad bin 'ahmad bin al'azharii alhurawii, dar 'iihya' alturath alearabii , bayrut , lubnan, ta:1, 2001m. • tahdhib allughati, muhamad eawad mureibi, dar 'iihya' alturath alearabii , bayrut , lubnan , ta:1, 2001m. • altawqif ealaa muhimaat altaearifi, zayn aldiyn muhamad almanawi alqahirat, ealim alkatab, masir- alqahirati, ta1, 1410h. • hamasat albahtari: 'abu eubadt alwalyd bin eubayd albuhtry, tahqiqu: du. mhmmad 'iibrahim huwwar - 'ahmad muhamad eubayd, hayyat 'abu zabi lilthaqafat waltarathi, 'abu zabi - al'iimarat alearabiat almutahidati, 2007 m . • khizanat al'adab walb libab lisan alearabi, eabd alqadir albaghdadii, tahqiq : eabd alsalam harun , maktabat alkhanji , alqahirat , ta: 4, 1997m. • khizanat al'adbi: lilbaghdadi, tahqiq eabd alsalam harun , maktabat alkhanji, alqahirat , ta:4, 1997m. • diwan abn alduminati: tahqiq : 'ahmad ratib alnafaakh , dar aleawdat , alqahira ( du. t.) . • diwan 'abi dahbal aljamahy: tahqiq eabd aleazim eabd almuhsin, matbaeat alqada'i, alnajaf aleiraqi, ta:1 , 1972m. • diwan alharith almakhzumi: tahqiqu: yahyaa aljuburi, matbaeatu, alnueman, alnajafu, tu: 1, 1972m. • diwan altarmah bin hakimin: tahqiqa: eazat hasana, dar alsharq alearabii, bayrut, lubnan , ta: 2 , 1994m. • diwan alearji: tahqiq : sajie jamil aljibili , dar sadir , birt , lubnan , ta: 1, 1998m. • diwan alfirzadaq , tahqiq : muhamad eali faeur, dar alkutub aleilmiat , bayrut , lubnan , ta: 1, 1987m. • diwan tawbat bin alhumayr: tahqiq : 'iibrahim aleatiat , dar sadir bayrut lubnan , ta: 1, 1998m. • diwan jaraan aleud alnumiriu : dar alkutub almisriati, alqahirat , ta: 3, 2000m. • diwan jarir bisharh muhamad bin habib: tahqiq : nueman 'amin tah, dar almaearif , alqahirat , misr , ta:3 ,1986m. • diwan jamil buthaynat : dar bayrut liltibaeat walnashr , bayrut , lubnan , ta: 1, 1982m. • diwan dhi alrumat : diwan dhi alrumat : tahqiq 'ahmad hasan bisajin , dar alkutub aleilmiat , bayrut , lubnan,ta1,1995m. • diwan eumar bin 'abi rabieata: dar alkitaab alearabii , bayrut lubnan , ta: 2 , 1996m. • diwan qays bin dhurayhi: tahqiq eabd alrahman almistawii , dur almaerifat , bayrut , lubnan , ta: 4, 2004m. • diwan kathir eizat : tahqiq : 'iihsan eabaas , dar althaqafat , bayrut , lubnan , ta: 1 , 1971m. • diwan mazahim aleaqili: tahqiq : nuri hamuwdi alqaysi , wahatim salih aldaamin, majalat maehad almakhtutat alearabiati, mujalad : 22 , aljuz' al'awal , 1976m. • alzuhrati: limuhamad bin dawud al'asfahani, tahqiq :'iibrahim alsaamaraayiy, maktabat almanari, alzarqa'i, al'urduni , ta:2, 1984m. • shrh 'ashear alhadhaliiyn : tahqiq : eabd alsataar 'ahmad firaj wamahmud muhamad shakiri: maktabat dar aleurubat , alqahirat , 1965m. • sharah diwan alhamasat liltabrizi: dar alqalam , bayrut , lubnan, da.t. • sharah shawahid almighni: lilsuyuti: lajnat alturath alearabii , alqahiratu. • shaer al'ahws al'ansariu : jame watahqiq : eadil sulayman jamal , qadim lah : shawqi dayfa, maktabat alkhaniji , alqahirat , ta:2, 1990m. • shaer nasib bn rabaah : jamaeah : dawud saluwm , matbaeat al'iirshad baghdad , ta: 1 , 1967 mi. • alshier walshueara' : abn qutaybat , dar alhadith alqahirat , misr , 1423hi. • alsawab allughawiu : 'ahmad mukhtar eumri, ealam alkutub, alqahirati, ta:1, 2008mi. • tuq alhamamat fi al'ulfat wal'alafi: liabn hazm al'andalsi, tahqiqu: 'iihsan eabaas, almuasasat alearabiat lildirasat walnashr - bayrut, lubnan,ta:2, 1987 mi. • eiar alshaera: liabn tabatiba aleulwii , tahqiqu: eabd aleaziz nasir almaniea, dar aleulum liltibaeat walnashr , alriyad ,alsueudiat, tu: 1, 1985m. • gharib alhadithi: lilqasim bin salam, tahqiqu: muhamad eabd almueid khan, tabeat dayirat almaearif aleuthmaniati, haydar abad, aldukn , ta:1 , 1964m. • qisat al'adab fi alhijaz : muhamad eabd almuneim khafaji, maktabat alkuliyaat al'azhariati, alqahirat , 1981m. • qisat qays bn dhurayh fi kitab : tarikh dimashq : liabn easakir , tahqiqu: eamru bn gharamat aleumrawi, dar alfikr liltibaeat walnashr waltawzie , bayrut , lubnan , ta: 1 , 1995m. • lisan alearab : abn manzurin, dar sadar, bayrut, lubnan, ta:3, 1414h. • muhadarat al'udaba' wamuhawarat alshueara' walbulagha'u, lilraaghib al'asfahani, dar al'arqam bin 'abi al'arqam - bayrut , lubnan, ta: 1, 1420h. • mukhtasar tarikh dimashq : liabn manzur , tahqiqu: ruhiat alnuhas, riad eabd alhamid muradi, muhamad mutayea, dar alfikr liltibaeat waltawzie walnashri, dimashq , surya, ta:1, 1402 hi - 1984m. • maealim altanzil fi tafsir alquran ( tafsir albaghawi ): alhusayn bin maseud albaghuay, tahqiqu: muhamad eabd allah alnamir - euthman jumeat damiriatan - sulayman muslim alharashi, dar tiibat lilnashr waltawzie, alsaeudiat , ta:4, 1417h. • maeahid altansis ealaa shawahid altalkhisi: li'abi alfath aleabaasi: tahqiq muhamad muhi aldiyn eabd alhamidi, ealim alkutab, bayrut, lubnan, 1987m. • muejam albildan: yaqut alhamawi, dar sadir, birut, ta: 2, 1995 mi. • almuejam almufasal fi shawahid allughat alearabiati, du. 'iimil badie yaequba, dar alkutub aleilmiati, bayrut, lubnan, ta: 1, 1996m. • nashuat alsukran min sahba' tidhkar alghizlan: muhamad sidiyq khan, almatbaeat alrahmaniat almisriati,ta:1920m. • naqd alshier : qudamat bn jaefar, matbaeat aljawayibi, matbaeat aljawayibi, qustantiniatun, tu: 1, 1302hi. | ||||
Statistics Article View: 181 PDF Download: 418 |
||||