قائمة المراجع
أولاً- المراجع باللغة العربية:
1- المراجع العامة:
- · د. علي كحلون: النظرية العامة للالتزامات، مصادر الالتزامات –أحكام الالتزامات، مجمع الأطرش للكتاب المختص، تونس، 2015م.
- · د. محمد إبراهيم دسوقي: القانون المدني - الالتزامات، بدون ناشر، بدون سنة نشر.
- · د. محمود ربيع خاطر: الوافي لتشريعات وأحكام الإمارات العربية المتحدة، قانون المعاملات المدنية، الجزء الأول، دار محمود، القاهرة، 2021-2022م.
2- المراجع المتخصصة:
- · د. أحمد محمود سعد: استقراء لقواعد المسئولية المدنية في منازعات التلوث البيئي، دار النهضة العربية، القاهرة، ط1، 1994م.
- · د. أحمد عبد التواب بهجت: المسئولية المدنية عن الفعل الضار بالبيئة، دار النهضة العربية، القاهرة، ط1، 2008م.
- · د. أيمن العشماوي: تطور مفهوم الخطأ كأساس للمسئولية المدنية، دار النهضة العربية، القاهرة، 1990م.
- · د. جابر صابر: إقامة المسئولية المدنية على العمل غير المشروع على عنصر الضرر – دراسة مقارنة، مطابع جامعة الموصل، العراق، ط1، 1984م.
- · د. سعيد سعد عبد السلام: مشكلة تعويض أضرار البيئة التكنولوجية، دار النهضة العربية، القاهرة، 1999م.
- · د. عبد الرؤوف حسن أبو الحديد: الحماية القانونية للمستهلك في عقود التجارة الإلكترونية –دراسة مقارنة، دار الفكر والقانوني، المنصورة، 2019م.
- · د. عبد السلام التونجي: مؤسسة المسئولية في الشريعة الإسلامية، منشورات جمعية الدعوة الإسلامية العالمية، طرابلس، ليبيا، ط1، 1994م.
- · د. علي سيد حسن: الالتزام بالسلامة في عقد البيع، دار النهضة العربية، القاهرة، 1990م.
- · د. محمد فؤاد عبد الباسط: تراجع فكرة الخطأ أساساً لمسئولية المرفق الطبي العام، منشأة المعارف، الإسكندرية، 2003م.
- د. ميشال مطران: المركبات الذاتية القيادة (التحديات القانونية والتقنية)، شركة المطبوعات للتوزيع والنشر، بيروت، لبنان، الطبعة الأولى، 2018م.
3- رسائل الماجستير والدكتوراه:
- · د.دنية ثابت: التوجه الموضوعي للمشرع الجزائري في المسئولية المدنية، رسالة دكتوراه، كلية الحقوق والعلوم السياسية، جامعة محمد بوضياف - المسيلة، الجزائر، 2021/2022م.
- · مجدولين رسمي بدر: المسؤولية المدنية الناشئة عن استخدام تقنيات الذكاء الاصطناعي في التشريع الأردني، رسالة ماجستير، كلية الحقوق - جامعة الشرق الأوسط، عمّان - الأردن، 2022م.
4- الدوريات وأعمال المؤتمرات:
- · د. تيزي عبد القادر: الفعل المستحق للتعويض كمصدر من مصادر الالتزام، محاضرات في القانون المدني، كلية الحقوق والعلوم السياسية، جامعة جيلالي ليابس – سيدي بلعباس، الجزائر، 2019/2020م.
- · د. جمال بوشنافة: إلزامية التأمين من المسئولية المدنية الناشئة عن حوادث السيارات تقنية قانونية تكفل الحماية الاجتماعية للضحية، مجلة دائرة البحوث والدراسات القانونیة والسیاسیة، مخبر المؤسسات الدستوریة والنظم السیاسیة، العدد السادس، جانفي 2019م.
- · د. جبارة نورة: نظرية المخاطر وتأثيرها على المسئولية المدنية، مختارات من أشغال الملتقى الوطني حول "مستقبل المسئولية المدنية"، كلية الحقوق والعلوم السياسية - جامعة امحمد بوقرة بومرداس، الجزائر، 28 يناير 2020م.
- · د. سعيد السيد قنديل: مشكلات تعويض حوادث السير بين استهداف التغطية الشاملة وعدم كفاية التعويض المباشر المحدود - دراسة مقارنة، بحث منشور في مؤتمر "العدالة بين الواقع والمأمول"، والذي نظمته كلية الحقوق - جامعة الإسكندرية، في الفترة من 19- 20 ديسمبر 2012م، مجلد 3.
- · د. عبد الرحمن محمد عبد الغني: دور الالتزام ببذل عناية والالتزام بتحقيق نتيجة في تحديد نوع المسئولية المدنية الناتجة عن أضرار صور استخدامات الذكاء الاصطناعي المختلفة - دراسة في ضوء التشريع الأوروبي، مركز جيل البحث العلمي - جملة جيل الأبحاث القانونية المعمقة - العدد 53 يوليو 2022م.
- · د. عبد الرازق وهبه سيد: المسئولية المدنية عن أضرار الذكاء الاصطناعي – دراسة تحليلية، مجلة جيل الأبحاث القانونية المعمقة، مركز جيل البحث العلمي، طرابلس، لبنان، ع43، أكتوبر 2020م.
- · د. علي محمد خلف الفتلاوي: مسئولية المنتج البيئية في ضوء أحكام نظرية تحمل التبعة، دراسة مقارنة في القانون المدني العراقي والمصري والفرنسي والإنجليزي، مجلة الكلية الإسلامية، جامعة النجف الأشرف، العراق، العدد الأول، 1427هـ - 2006م.
- · د. عمرو طه بدوي محمد: النظام القانوني للروبوتات الذكية المزودة بتقنية الذكاء الاصطناعي (الإمارات العربية المتحدة كأنموذج)، مجلة الدراسات القانونية والاقتصادية، كلية الحقوق – جامعة مدينة السادات، المجلد 7، ع2، ديسمبر 2021م.
- · د. فاطيمة الزهرة بومدين: مسئولية المنتج عن مخاطر التطور العلمي في مجال الدواء، مجلة الاجتهاد للدراسات القانونية والاقتصادية، المركز الجامعي لتامنغست – الجــزائر، ع5، يناير 2014م.
- · د. فيصل زكي عبد الواحد: النظام القانوني لدعوى المتضرر من حوادث المركبات الآلية تجاه المؤمن، مجلة الحقوق، جامعة الكويت، مج 18، ع 3، 1994م، ص717.
- · د. محمد أحمد المعداوي: المسئولية المدنية عن الروبوتات ذات الذكاء الاصطناعي - دراسة مقارنة، المجلة القانونية، كلية الحقوق - جامعة القاهرة - فرع الخرطوم، المجلد التاسع، ع2، 2021م.
- · د. مصطفى أبو مندور موسى: مدى كفاية القواعد العامة للمسئولية المدنية في تعويض أضرار الذكاء الاصطناعي - دراسة تحليلية تأصيلية مقارنة، مجلة الدراسات القانونية والاقتصادية، كلية الحقوق - جامعة دمياط، العدد الخامس، يناير 2022م.
- · د. مها رمضان بطيخ: المسئولية المدنية عن أضرار أنظمة الذكاء الاصطناعي - دراسة تحليلية مقارنة، المجلة القانونية، كلية الحقوق - جامعة القاهرة - فرع الخرطوم، المجلد التاسع، ع5، 2021م.
- · د. نزيه محمد الصادق المهدي: نطاق المسئولية المدنية عن تلوث البيئة، بحث قُدّم إلى مؤتمر "نحو دور فاعل للقانون في حماية البيئة وتنميتها في دولة الإمارات العربية المتحدة، عُقد في الفترة من 2-4 مايو 1999م.
ثانياً- المراجع باللغة الفرنسية:
1- Ouvrages Généraux:
- CABROL (P.) et RIBEYROL (M.): Leçons de droit des obligations, Ellipses Edition, Paris, 2018.
- COURDIER (A.–S.): Le droit des obligations en schémas, Ellipses Edition, Paris, 2022.
- WERRO (F.): La responsabilité civile, Stapfli Editions, Berne, 3e éd., 2017.
2- Ouvrages Spéciaux:
- BENSOUSSAN (A.) et BENSOUSSAN (J.): Droit des robots, Larcier Minilex, Bruxelles, 1re éd., 2015.
- BRULHART (V.) et GAULIS (D.): La responsabilité liée à l'utilisation de véhicules autonomes, In: Christine Chappuis/ Bénédict Winiger, Responsabilité civile et nouvelles technologies, Journée de la responsabilité civile 2018, Genève, Schulthess Éditions Romandes, 2019, p.16.
- KESSLER (F.): Qui est couvert? Le champ d’application personnel de la législation accident du travail, Regards, 1/2017.
- ROCCHI (J.-F.) et Autres: L’automatisation des véhicules, Conseil général de l'environnement et du développement durable, L'Inspection Générale de l'Administration, N° 16040-R, France, fév. 2017.
- SINGER (P.): Éthique, technologie et avenir de l'humanité, Éthique et innovation, Dixième anniversaire du Bureau de la déontologie de l'OMPI, Organisation Mondiale de la Propriété Intellectuelle, Genève, Suisse, 2020.
3- Thèses et Mémoires:
- BONNET (A.): La Responsabilité du fait de l’intelligence artificielle, Réflexion sur l’émergence d’un nouvel agent générateur de dommages, Mémoire de recherche, Master 2 Droit privé général, Université Panthéon-Assas, Paris II, 2014/2015.
- DE SEZE (P.): Accidents de voitures autonomes de niveau 3, à la recherche du responsable, Mémoire de recherche, Master en Droit, Faculté de droit et de criminologie, Université catholique de Louvain, 2017-2018.
- EL-KAAKOUR (N.): L’intelligence artificielle et la responsabilité civile délictuelle, D.E.A., Faculté de Droit et des Sciences Politiques et Administratives, Université Libanaise, 2017.
- JOSSERAND (L.): La responsabilité du fait des choses inanimées, thèse, Paris, 1898.
- LAURO (F.): Le véhicule routier autonome, Mémoire pour l’obtention du Master 2 "Droit et management des transports terrestres", Aix Faculté de Droit et de Science Politique, Marseille Université, 2018-2019.
- LEEMANS (T.): La responsabilité extracontractuelle de l’intelligence artificielle, Aperçu d’un système bientôt obsolète, Mémoire pour l’obtention du Master en droit, Faculté dr droit et de criminologie, Université Catholique de Louvain, 2016-2017.
- SALEILLES (R.): Les accidents du travail et la responsabilité civile, thèse, Paris, 1897.
- THIVILLIER (M.): L’assurance automobile d’un véhicule à conduite déléguée, Mémoire, Faculté de Droit, Université Jean Moulin (Lyon 3), 2016/2017.
4- Articles:
- BENSAMOUN (A.) et LOISEAU (G.): La gestion des risques de l’intelligence artificielle, De l’éthique à la responsabilité, J.C.P. éd. G., 2017, doct., 1203, n°46.
- CASSART (A.): Bref point sur la situation belge en matière de voiture autonome, Journée de la responsabilité civile 2018, R.D.T.I., N° 71/2018, p.135.
- CASTETS-RENARD (C.): Comment construire une intelligence artificielle responsable et inclusive ?, D. 2020. p.225.
- JOURDAIN (P.): Domaine et conditions d’application de la loi du 5 juillet 1985. Gaz.-Pal. 20 juin 1995, p.642.
- MENDOZA-CAMINADE (A.): Le droit confronté à l'intelligence artificielle des robots, vers l'émergence de nouveaux concepts juridiques?, D. 2016, 447.
- PERNARD (B.): Le caractère subjectif de la répression pénale dans les XII Tables, Revue historique de droit français et étranger, Vol. 28, 1951, p.383.
- RAFFI (R.): Implication et causalité dans la loi du 5 juillet 1985, D., 1994, p.158.
- TOUATI (A.): Il n’existe pas de régime adapté pour gérer les dommages causés par des robots, 1e fév. 2017, Revue Lamy Droit Civil, Nº 145.
- TUNC (A.): La loi française du 5 juillet 1985 sur l'indemnisation des victimes d'accidents de la circulation, Revue internationale de droit comparé, Vol. 37, N°4, Octobre-décembre 1985, p.1019.
- VERNON (P.): Trois principes de la responsabilité sans faute, Revue internationale de droit compare, Vol. 39, N°4, Octobre-Décembre 1987, p.829.
- VIET (V.): Aux fondements introuvables de l’État-providence, la loi du 9 avril 1898 à l’épreuve de la Grande Guerre, Le Mouvement Social, 4/2016, n° 257, p.127.
5- Sites Internet
- BAMDE (A.): Loi Badinter du 5 juillet 1985: la responsabilité du fait des accidents de la circulation, Posted Nov 2, 2016, disponible sur:
https://aurelienbamde.com/2016/11/02/loi-badinter-du-5-juillet-1985-la-responsabilite-du-fait-des-accidents-de-la-circulation/
https://reassurez-moi.fr/guide/assurance-auto/obligatoire
- GAGNON (J.-S.): Intelligence artificielle, Qui a tué Elaine Herzberg?, article disponible sur le site suivant: https://plus.lapresse.ca/screens/9b44f086-abb5-4003-a294-cd29c58e269e%7C_0.html
- KRAINSKA (A.): Legal personality and artificial intelligence, 2 July 2018, available on: https://newtech.law/en/legal-personality-and-artificial-intelligence
- XAVIER (P.): La garde du véhicule, une responsabilité essentielle, https://www.largus.fr/actualite-automobile/la-garde-du-vehicule-une-responsabilite-essentielle-10980.html
- WERY (E.): Quel régime de responsabilité appliquer à l'intelligence artificielle?, 04 mars 2020, article disponible sur:
https://www.lecho.be/opinions/general/quel-regime-de-responsabilite-appliquer-a-l-intelligence-artificielle/10212045.html
ثالثاً- المراجع باللغة الإنجليزية:
1-Articles:
- Anat Lior: INSURING AI: THE ROLE OF INSURANCE IN ARTIFICIAL INTELLIGENCE REGULATION, Harvard Journal of Law & Technology Volume 35, Number 2 Spring 2022, p.409.
- Darren Shannon: Tim Jannusch, Florian David-Spickermann, Martin Mullins, Martin Cunneen, Connected and autonomous vehicle injury loss events: Potential risk and actuarial considerations for primary insurers, Risk Manag Insur Rev., 2021, p.6.
- David G. Owen: Design Defects, 73 Mo. L. Rev. 291, 293-94 (2008), p.1.
- David G. Owen: Manufacturing Defects, 53 S.C. L. Rev. 851, 871 (2002), at 455.
- Felix Boon: Two Bites of a Peculiar Cherry? Res judicata, time bar and illiquid debts: Insurer Recoveries under the Automated and Electric Vehicles Act 2018, British Insurance Law Association Journal, 2020, p.3.
- Gary E. Marchant and Rachel A. Lindor, The Coming Collision Between Autonomous Vehicles and the Liability System, 52 Santa Clara L. Rev. 1321 (2012), p.1324.
- George L. Priest, A Principled Approach Toward Insurance Law: The Economics of Insurance and the Current Restatement Project, 24 Geo. Mason L. Rev. 635, (2017), p.2.
- Gupta A., Anpalagan A., Guan (L.) & Khwaja A., Deep learning for object detection and scene perception in self-driving cars: Survey, challenges, and open issues, Elsevier Science and Technology, Ryerson University, Canada, Array 10 (2021), p.3.
- Jacob B. Jensen: Self-Driving but Not Self-Regulating, The Development of a Legal Framework to Promote the Safety of Autonomous Vehicles, 57 Washburn L.J. 579 (2018), p.603.
- James Davey: By Insurers, For Insurers: The UK’s Liability Regime for Autonomous Vehicles, 13 J. Tort L. 163, 167 (2020), At 181.
- Kenneth S. Abraham & Robert L. Rabin: The Future Is Almost Here, Inaction Is Actually Mistaken Action [comments] Essay, Virginia Law Review Online, Vol. 105, pp. 91-95 (2019).
- Kenneth S. Abraham & Robert L. Rabin: AUTOMATED VEHICLES AND MANUFACTURER RESPONSIBILITY FOR ACCIDENTS, A NEW LEGAL REGIME FOR A NEW ERA 1 105 VA. L. REV. (2019).
- Kovacs P. & Lukovics M., Factors influencing public acceptance of self-driving vehicles in a post-socialist environment: Statistical modelling in Hungary, Regional Statistics, Hungarian Central Statistical Office, Vol. 12. No. 2. 2022, p.157.
- Krasniqi X. & Hajrizi E., Use of IoT Technology to Drive the Automotive Industry from Connected to Full Autonomous Vehicles, International Federation of Automatic Control, 49-29 (2016), p.271.
- Mark A. Geistfeld: A ROADMAP FOR AUTONOMOUS VEHICLES, STATE TORT LIABILITY, AUTOMOBILE INSURANCE, AND FEDERAL SAFETY REGULATION, California Law Review, December, 2017 p.2.
- Matthew Channon: Automated and Electric Vehicles Act 2018, An Evaluation in light of Proactive Law and Regulatory Disconnect, European Journal of Law and Technology, Vol 10, Issue 2, 2019, p.16.
- Omri Ben-Shahar & Kyle D. Logue, Outsourcing Regulation: How Insurance Reduces Moral Hazard, 111 Mich. L. Rev. (2012), p.197,199.
- Sven A. Beiker: Legal Aspects of Autonomous Driving, 52 Santa Clara L. Rev. 1145 (2012), p.52.
- Thomas J. Bamonte: DISRUPTING TRANSPORTATION CHANGE, 82 Tex. B.J. 228, April, 2019, p.228.
- Yavar. Bathaee: The Artificial Intelligence Black Box and The Failure of Intent and Causation, 31 HARV. J.L.. TECH. 889, 920 (2018), p.18.
2- Internet Sites:
- Anat Lior: Insurability of Artificial Intelligence Algorithms and Robots - A Different Version of the Same Policy, Federmann Cyber Sec. Rsch. Center - Cyber L. Program (Aug. 5 2019), available on:
https://csrcl.huji.ac.il/blog/anat-lior-Insurability-AI
- Andre Salz: OEM captive finance positioned to disrupt auto insurance, available on:
https://www2.deloitte.com/us/en/pages/consumer-business/articles/oem-automotive-insurance-industry.html
- Andy Lau: The Ethics of Self-Driving Cars, Towards Data Science, May 5, 2020, available on: https://towardsdatascience.com/the-ethics-of-self-driving-cars-efaaaaf9e320
- Carlier M., Road accidents in the United States - Statistics & Facts, Posted on 25/ 01/ 2022, available on: https://www.statista.com/topics/3708/road-accidents-in-the-us/#dossierKeyfigures
- Corina Gruenenfelder, Sustainability disclosures – opportunity or risk for insurers? 10 Jun 2022, available on: https://www.ey.com/en_ch/insurance/sustainability-disclosures-opportunity-or-risk-for-insurers
- Gifford, Donald G., "Technological Triggers to Tort Revolutions: Steam Locomotives, Autonomous Vehicles, and Accident Compensation" (2017). Faculty Scholarship. 1590, available on:
https://digitalcommons.law.umaryland.edu/fac_pubs/1590
https://www.forbes.com/sites/lanceeliot/2022/05/02/ai-ethics-battling-stubborn
https://www.businessinsider.com/elon-musk-tesla-launching-insurance-company-nationwide-hiring-2020-7
- Steven D. Jansma: Autonomous vehicles, The legal landscape in the US, August 11, 2016, available on: https://www.nortonrosefulbright.com/en-us/knowledge/publications
- Ulyana Bekker: The Mayhem Of Vehicular Autonomy In Accident Litigation, Expert Analysis, November 2, 2017, available on: https://www.law360.com/insurance-authority/articles/981214/the-mayhem-of-vehicular-autonomy-in-accident-litigation
- Zoe Sagalow: Self-Driving Cars Raise Liability Questions for Insurers, Gov’t Tech. (May 26, 2021), available on: https://www.govtech.com/fs/self-driving-cars-raise-liability-questions-for-insurers
References:
1- almarajie biallugha alearabia:
1: almarajie aleama:
• da. eali kahlun: alnazariat aleamat lilailtizamati, masadir alailtizamat - 'ahkam alailtizamati, mujmae al'atrash lilkitab almukhtasa, tunis, 2015m.
• d. muhamad 'iibrahim dasuqi: alqanun almadaniu - alialtizamati, bidun nashir, bidun sanat nashira.
• d. mahmud rabie khatiru: alwafi litashrieat wa'ahkam al'iimarat alearabiat almutahidati, qanun almueamalat almadaniati, aljuz' al'uwwla, dar mahmud, alqahirat, 2021-2022m.
2: almarajie almutakhasisa:
• d. 'ahmad mahmud saedu: aistiqra'an liqawaeid almasyuwliat almadaniat fi munazaeat altalawuth albiyiy, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, ta1, 1994m.
• d. 'ahmad eabd altawaab bahjat: almasyuwliat almadaniat ean alfiel aldaari bialbiyati, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, ta1, 2008m.
• da. 'ayman aleashmawi: tatawar mafhum alkhata ka'asas lilmasyuwliat almadaniati, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, 1990m.
• d. jabir sabir: 'iiqamat almasyuwliat almadaniat ealaa aleamal ghayr almashrue ealaa eunsur aldarar - dirasat muqaranati, matabie jamieat almusil, aleiraqi, ta1, 1984m.
• du. saeid saed eabd alsalam: mushkilat taewid 'adrar albiyat altiknulujiati, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, 1999m.
• d. eabd alrawuwf hasan 'abu alhadid: alhimayat alqanuniat lilmustahlik fi euqud altijarat al'iilikturuniat - dirasat muqaranati, dar alfikr walqanuni, almansurati, 2019m.
• d. eabd alsalam altuwnji: muasasat almasyuwliat fi alsharieat al'iislamiati, manshurat jameiat aldaewat al'iislamiat alealamiati, tarabuls, libia, ta1, 1994m.
• da. eali sayid hasan: aliailtizam bialsalamat fi eaqd albayei, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, 1990m.
• d. muhamad fuaad eabd albastu: tarajae fikrat alkhata asasaan limasyuwliat almirfaq altibiyi aleama, munsha'at almaearifi, al'iiskandiriat, 2003m.
• d. mishal mitrani: almarkabat aldhaatiat alqiada (altahadiyat alqanuniat waltiqniatu), sharikat almatbueat liltawzie walnushri, bayrut, lubnan, altabeat al'uwlaa, 2018m.
3: rasayil almajistir waldukturah:
• da.daniat thabitu: altawajuh almawdueii lilmusharie aljazayirii fi almasyuwliat almadaniati, risalat dukturah, kuliyat alhuquq waleulum alsiyasiati, jamieat muhamad biwidyaf - almasilati, aljazayar, 2021/2022m.
• mujdwalin rasmiun bidar: almaswuwliat almadaniat alnaashiat ean astikhdam tiqniaat aldhaka' alaistinaeii fi altashrie al'urduniyi, risalat majistir, kuliyat alhuquq - jamieat alsharq al'awsat, emman - al'urduni, 2022m.
4: aldawriaat wa'aemal almutamarat:
• du. tizi eabd alqadir: alfiel almustahiqu liltaewid kamasdar min masadir alailtizami, muhadarat fi alqanun almadanii, kuliyat alhuquq waleulum alsiyasiati, jamieat jilali liabs - siidi bileabas, aljazayar, 2019/2020m.
• d. jamal bushinafat: 'iilzamiat altaamin min almasyuwliat almadaniat alnaashiat ean hawadith alsayaarat taqniat qanuniat takful alhimayat alaijtimaeiat lildahiati, majalat dayirat albuhuth waldirasat alqanunyt walsayasiyti, mukhbir almuasasat aldusturiyt walnuzum alsayasiyt, aleadad alsaadisi, janfi 2019m.
• d. jabaarat nuratu: nazariat almakhatir watathiruha ealaa almasyuwliat almadaniati, mukhtarat min 'ashghal almultaqaa alwatanii hawl "mustaqbal almasyuwliat almadaniati", kuliyat alhuquq waleulum alsiyasiat - jamieat amhamad buqrat bumirdas, aljazayar, 28 yanayir 2020m.
• du. saeid alsayid qandil: mushkilat taewid hawadith alsayr bayn aistihdaf altaghtiat alshaamilat waeadam kifayat altaewid almubashir almahdud - dirasat muqaranati, bahth manshur fi mutamar "aleadalat bayn alwaqie walmamuli", waladhi nazamath kuliyat alhuquq - jamieat al'iiskandariati, fi alfatrat min 19- 20 disambir 2012m, mujalad 3.
• d. eabd alrahman muhamad eabd alghani: dawr alailtizam bibadhl einayat walailtizam bitahqiq natijatan fi tahdid nawe almasyuwliat almadaniat alnaatijat ean 'adrar suar aistikhdamat aldhaka' alaistinaeii almukhtalifat - dirasat fi daw' altashrie al'uwrubiy, markaz jil albahth aleilmii - jumlat jil al'abhath alqanuniat almueamaqat - aleadad 53 yuliu 2022m.
• d. eabd alraaziq wahabah sayid: almasyuwliat almadaniat ean 'adrar aldhaka' alaistinaeii - dirasat tahliliatun, majalat jil al'abhath alqanuniat almueamaqata, markaz jil albahth alealami, tarabuls, lubnan, ea43, 'uktubar 2020m.
• da. eali muhamad khalaf alfatlawi: masyuwliat almuntaj albiyiyat fi daw' 'ahkam nazariat tahmil altibieata, dirasat muqaranat fi alqanun almadanii aleiraqii walmisrii walfaransii wal'iinjlizi, majalat alkuliyat al'iislamiati, jamieat alnajaf al'ashraf, aleiraqi, aleadad al'awal, 1427h - 2006m.
• d. eamrw tah badawi muhamad: alnizam alqanuniu lilruwbutat aldhakiat almuzawadat bitaqniat aldhaka' alaistinaeii (al'iimarat alearabiat almutahidat ka'unmudhaji), majalat aldirasat alqanuniat walaiqtisadiati, kuliyat alhuquq - jamieat madinat alsaadat, almujalad 7, ea2, disambir 2021m.
• du. fatimat alzahrat bumdin: masyuwliat almuntaj ean makhatir altatawur aleilmii fi majal aldawa'i, majalat alaijtihad lildirasat alqanuniat walaiqtisadiati, almarkaz aljamieia litamnaghist - aljuzayr, ea5, yanayir 2014m.
• du. faysal zaki eabd alwahid: alnizam alqanuniu lidaewaa almutadarir min hawadith almarkabat alaliat tujah almumini, majalat alhuquqi, jamieat alkuayta, maj 18, e 3, 1994m, sa717.
• d. muhamad 'ahmad almieadawi: almasyuwliat almadaniat ean alruwbutat dhat aldhaka' alaistinaeii - dirasat muqaranati, almajalat alqanuniati, kuliyat alhuquq - jamieat alqahirat - fare alkhartum, almujalad altaasie, ea2, 2021m.
• d. mustafaa 'abu mandur musaa: madaa kifayat alqawaeid aleamat lilmasyuwliat almadaniat fi taewid 'adrar aldhaka' alaistinaeii - dirasat tahliliat tasiliat muqaranati, majalat aldirasat alqanuniat walaiqtisadiati, kuliyat alhuquq - jamieat damyati, aleadad alkhamis, yanayir 2022m.
• da. maha ramadan bitikhi: almasyuwliat almadaniat ean 'adrar 'anzimat aldhaka' alaistinaeii - dirasat tahliliat muqaranata, almajalat alqanuniati, kuliyat alhuquq - jamieat alqahirat - fare alkhartum, almujalad altaasie, ea5, 2021m.
• d. nazih muhamad alsaadiq almahdi: nitaq almasyuwliat almadaniat ean talawuth albiyati, bahath quddm 'iilaa mutamar "nhw dawr faeil lilqanun fi himayat albiyat watanmiatiha fi dawlat al'iimarat alearabiat almutahidati, euqd fi alfatrat min 2-4 mayu 1999m.
|