تأجيل دفع الثمن في عقود التجارة الإلكترونية – دراسة فقهية | ||||
مجلة کلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بالإسکندرية | ||||
Article 1, Volume 39, Issue 3, March 2023, Page 1835-1898 PDF (620.4 K) | ||||
DOI: 10.21608/bfda.2023.296210 | ||||
View on SCiNiTO | ||||
Author | ||||
أسماء بنت محمد غيثان العمري | ||||
الأستاذ المساعد في قسم الشريعة بكلية الشريعة والدراسات الإسلامية بالأحساء جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامية المملكة العربية السعودية | ||||
Abstract | ||||
هذا البحث تناول أحكام تأجيل دفع الثمن في عقود التجارة الإلكترونية، وهو يعالج مشكلة ما يظهر من تأجيل البدلين عند تأجيل دفع الثمن. وتعرف التجارة الإلكترونية بأنها عملية إيجاب وقبول ببيع أو شراء البضائع والخدمات بالوسائل الإلكترونية الحديثة على وجه مشروع. وقت إبرام العقد هو وقت تلاقي الإيجاب والقبول، والإيجاب من البائع يكون بعرضه للسلعة في المتجر الإلكتروني أو برسالة البريد، والقبول من المشتري هو موافقته على الطلب وذلك بالضغط على ايقونة الموافقة وإتمام الطلب، وعلى هذا فتأجيل دفع الثمن لحين الاستلام، أو تأجيل تسليم أحد البدلين لا يعني عدم انعقاد العقد قبل ذلك، مالم ينص أن هذا مواعدة غير ملزمة لأحد الطرفين. اختلف العلماء في حكم تأجيل دفع الثمن إلى حين الاستلام والراجح جواز تأجيل الدفع لوقت الاستلام في التجارة الإلكترونية في غير بيع الربوي بجنسه، ولا تدخل هذه الصورة في بيع الدين بالدين؛ لعدم اشتراط القبض في غير بيع الربوي بجنسه، وأن هذا تأخير في التسليم لم يشترط فيه التأجيل. كما يحرم تأجيل دفع الثمن في عقود التجارة الإلكترونية إذا بيع الربوي بجنسه، ومن هذا شراء الذهب والفضة عن طريق الإنترنت، ويستثنى من ذلك ما إذا غلبت قيمة الصياغة على قيمة الذهب. | ||||
Keywords | ||||
التجارة الإلكترونية; المشتري; الوكيل; الثمن; العقود | ||||
References | ||||
فهرس المصادر والمراجع
References : • alquran alkarim.
• alaitifaq ealaa 'iilzam almadin almuasir bitaewid darar almumatalati, alqari, du. muhamad bin eulay, alsidiyq aldarir.
• al'iijmaei, abn almundhari, muhamad bin 'iibrahim alnaysaburi, altabeat al'uwlaa, dar almuslim lilnashr waltawzie, 1425hi.
• 'ahkam altijarat al'iiliktiruniat fi alfiqh al'iislamii, alzahrani, di. eadnan bin jamean.
• akhtilaf al'ayimat aleulama'i, abn hubirata, yahyaa bin hubayrat bin muhamad, dar alkutub aleilmiat - bayrut, 1423hi.
• alaikhtiar litaelil almukhtari, majd aldiyn alhanafii, eabd allah bin mahmud bin mudud, matbaeat alhalabii - alqahirati, 1356hi.
• aliakhtiarati, abn taymiati, altabeat al'uwlaa, kunur 'iishbilya - alsueudiatu, 1430hi.
• 'iirwa' alghalil fi takhrij 'ahadith manar alsabil, al'albani, altabeat althaaniatu, almaktab al'iislamia- bayrut, 1405 h.
• 'iielam almuqiein ean rabi alealamina, abn alqiami, muhamad bin 'abi bakr, altabeat al'uwlaa, dar abn aljawzii lilnashr waltawziei, 1423hi. • al'iiqnae fi alfiqh alshaafieayi, almawirdi, eali bin muhamad bin muhamad, dun dhikir libayanat altibaeati. • al'um, alshaafieayi, muhamad bin 'iidris, dar almaerifat - bayrut, 1410h. • al'amwali, alqasim bin salami, altabeat al'uwlaa, dar alfadilat - alsueudiati, 1428. • al'iintirnit walqanun alduwaliu alkhasu - firaq 'am talaqu: bahath muqadam 'iilaa mutamar alqanun walkumbuyutir wal'iintirnti, salamat, du. 'ahmad eabd alkarim, - kuliyat alsharieat walqanun - jamieit al'iimarat - 2000m. • al'iinsaf fi maerifat alraajih min alkhilafi, almuradi, eali bin sulayman, altabeat althaaniatu, dar ghuhaya' altarathi. • albahr alraayiqi, abn najimi, zayn aldiyn bin 'iibrahim bin muhamadi, altabeat althaaniatu, dar alkitaab al'iislamii. • bahr almadhhabi, alruwyani, eabd alwahid bin 'iismaeili, altabeat al'uwlaa, dar alkutub aleilmiati, 2009mi. • bidayat almujtahid wanihayat almuqtasidi, abn rushda, muhamad bin 'ahmad alshahir biabn rushd alhafidi, dar alhadith - alqahirati, 1425hi. • albadr almunayri, abn almulaqani, eumar bin ealiin alshaafieii, altabeat alaulaa, dar alhijrat lilnashr waltawzie - alrayad, 1425h. • alibayan fi madhhab al'iimam alshaafieayi, aleumranii, yahyaa bin 'abi alkhayr bin salima, altabeat al'uwlaa, dar alminhaj - jidat, altabeat al'uwlaa, 1421hi. • alibayan waltahsili, abn rushda, muhamad bin 'ahmad bin rushda, altabeat althaaniatu, dar algharb al'iislamii, bayrut - lubnan, 1408h. • bie altaqsiti, alturki, sulayman bin turki, muasasat sulayman bin eabd aleaziz alraajihi alkhayriati. • altaakhir fi sadad alduyun lilduktur saed alshuwyrkhi, majalat aleadl aleadad 56. • tabiin alhaqayiqa, alziylei, euthman bin eali albarieii, altabeat al'uwlaa, almitbaeat alkubraa al'amiriat - alqahirat, 1313h. • altijarat al'iiliktiruniat eabr al'iintirnit 'ahkamuha watharuha fi alfiqh, alshahri, da. eali eabd allah, alsueudiat - alriyad. • altijarat al'iilikturuniat fi alfiqh al'iislamii, sulayman eabd alrazaaqi, risalat majistir, aljamieat al'iislamiat bighazati, kuliyat alsharieati, qism alfiqh almuqarani, eam 2005m. • altijarat al'iiliktiruniat fi mizan alsharieat al'iislamiati, aljihni, khalid bin mahmud, bahath manshur ealaa mawqie al'ulukati. • altijarat al'iilikturuniat wa'ahkamuha fi alfiqh al'iislamii, alhashimii, du. sultan bin 'iibrahim, risalat dukturati, jamieat al'iimam muhamad bin sueud al'iislamiati, kuliyat alsharieati, 1428h • altijarat al'iiliktiruniat walqabda, hamdan, d.ysira, majalat aliaqtisad al'iislamii, 1 mayu 2015. • tahlil wataqwim almuealajat almuhasabiat lieamaliaat albaye bialtaqsiti, 'abw alnusr, du. eisam eabd alhadi. • altaeaqud bialwasayil almueasirati, musaa, du. eabd aleaziz faraj, altabeat al'uwlaa, alqahirati, 2011m. • altaewid ean aldarar min almadin almumatila, alzuhaylii, du. muhamad alzuhayli. • altaewid ean darar almumatalat fi alddayn bayn alfiqh walaiqtisadi, alzarqa'a, du.muhamad aibn alzarqa'. • altafrie fi fiqh al'iimam malka, abn aljalaabi, eubayd allah bin alhusayn bin alhasani, dar alkutub aleilmiat - bayrut. • jawahir aleuqudi, alminhaji, shams aldiyn muhamad bin 'ahmad bin ealii bin eabd alkhaliqi, altabeat al'uwlaa, dar alkutub aleilmiat bayrut - lubnan, 1417 hu. • hashiat aibn eabdin, aibn eabidin, muhamad 'amin bin eumar bin eabd aleaziz alhanafii, altabeat althaaniat dar alfikr - bayrut, 1412hi. • hashiat aljamal ealaa sharh almanhaji, aljumli, sulayman bin eumar bin mansur al'azhari, dar alfikri. • hashiat aldasuwqi ealaa alsharh alkabiri, aldisuqii, muhamad bin 'ahmad bin earfata, dar alfikri. • alhawy alkabir fi fiqh madhhab al'iimam alshaafieii wahu sharh mukhtasar almuzni, almawirdi, eali bin muhamad albaghdadii, altabeat al'uwlaa, dar alkutub aleilmiati, bayrut - lubnan, 1419m. • aldhakhirati, alqarafi, 'ahmad bin 'iidris bin eabd alrahman almaliki, altabeat al'uwlaa, dar algharb al'iislamii- bayrut, 1994m • alrawd almurabaei, albuhuti, mansur bin yunus, dar almuayid - muasasat alrisalati. • sunan 'abi dawud, 'abu dawud, sulayman bin al'asheath alssijistany, almaktabat aleasriat - bayrut. • alsunan alkubraa, albayhaqi, 'ahmad bin alhusayn bin ealiin bin musaa alkharasanii, altabeat althaalithata, dar alkutub aleilmiat - bayrut, 1424hi. • alsnan, aldaariqatani, eali bin eumar bin 'ahmad albaghdadi, altabeat al'uwlaa, muasasat alrisalati, bayrut - lubnan, 1424h. • sharah alzarkashi, alzarkashi, muhamad bin eabd allah alhanbalii, altabeat al'uwlaa, dar aleabikan, 1413h. • alsharh almumtaei, abn euthaymin, muhamad bin salihin, altabeat al'uwlaa, dar abn aljuzi, 1422hi. • sharah sahih muslim bin alhajaji, alnawawii, alminhaj ta2, (birut: dar 'iihya' alturath alearabii, 1392h). • daeif aljamie alsaghir waziadatuhi, al'albani, 'abu eabd alrahman muhamad nasir aldiyn, almaktab al'iislamiu. • fatawaa al'albani, al'albani, altabeat al'uwlaa, maktabat alturath al'iislami- alqahirati, 1414hi. • alfatawaa alshareiat fi alaiqtisadi, majmueat dalih albarakat alfatwaa- 'iidarat altatwir walbuhuth -. • alfatawaa alshareiat fi almasayil alaqtisadiati, bayt altamwil alkuayti. • fatawaa hayyat alfatawaa walriqabat alshareiat libank dubay al'iislamii. • alfurue watashihuhi, aibn muflihi, altabeat al'uwlaa, muasasat alrisalat - bayrut, 1424 h • alkafi fi fiqh al'iimam 'ahmadu, aibn qadamat, muafaq aldiyn eabd allh bin 'ahmad bin muhamad bin qudamat almaqdisi, altabeat al'uwlaa, dar alkutub aleilmiati, 1414hi. • alkafi fi fiqh 'ahl almadinati, alqurtibi, yusif bin eabd allh bin muhamad bin eabd albur, altabeatu: althaaniatu, maktabat alriyad alhadithat - alrayad, 1400h. • almubdie fi sharh almuqanaei, abn muflihi, altabeat al'uwlaa, dar alkutub aleilmiat - bayrut, 1418 hu. • almabsuta, alsarukhisi, muhamad bin 'ahmad bin 'abi sahl (t:483hi), du.ti, (birut: dar almaerifati, 1414h - 1993mi). • majlis mujmae alfiqh al'iislamii almuneaqad fi dawrat mutamarih alssads bijidat fi almamlakat alerbyat alssuewdyat min 17- 23 shaeban 1410h. • majmue alfatawaa, abn taymiati, 'ahmad bin eabd alhalim, majmae almalik fahd litibaeat almushaf alsharifi, almadinat almunawarati, 1416h . • almajmue sharah almuhadhabi, alnawawii, 'abu zakariaa muhyi aldiyn yahyaa bin sharaf (t:676h), du.ta, (du.ma: dar alfikri, da.t). • almudawanata, malika, malik bin 'ansa, altabeat al'uwlaa, dar alkutub aleilmiati, 1415hi. • alimustadrak ealaa alsahihayni, alhakimi, muhamad bin eabd allah alnaysaburi, altabeat al'uwlaa, dar alkutub aleilmiat - bayrut, 1411hi. • almusnid alsahih almukhtasar binaql aleadl ean aleadl 'iilaa rasul allah sly allh elyh wslm, alqushayri, muslim bin alhajaju, dar 'iihya' alturath alearabii - bayrut. • masadir alhaqi fi alfiqh al'iislamiu, alsanhuri, eabd alrazaaq 'ahmad, jamieat alduwal alearabiati, maehad aldirasat alearabiat alealiati, 1954m. • almaeayir alshareiat lihayyat almuhasabat walmurajaeat lilmuasasat almaliat al'iislamiati, qarar min majlis al'iifta' al'urduniyi. • almighni, abn qadamata, eabd allh bin 'ahmad bin muhamad bn qudamat almaqdisi, maktabat alqahirati, 1388h . • almuqadimat almumahadati, abn rushda, altabeat al'uwlaa, dar algharb al'iislamii - bayrut, 1408hi. • almanthur fi alqawaeid alfiqhiat, alzarkashi, badr aldiyn muhamad bin eabd allah, wizarat al'awqaf alkuaytiata, 1405hi. • munazamat altijarat alealamiatu, markaz al'iintaj al'iielamii bijamieat almalik eabd aleaziza, al'iisdar alraabie eashra. • almuhadhab fi fiqh al'iimam alshaafieayi, alshiyrazi, 'iibrahim bin ealiin bin yusuf, dar alkutub aleilmiati. • almuafaqati, alshaatibi, 'iibrahim bin musaa, altabeat al'uwlaa, dar abn eafan, 1417h. • alnashrat altaerifiat bibarnamaj <<tabi>> rajae almawqie alrasmia litabi ealaa shabakat al'iintirnt. • alnashrat altaerifiat bibarnamaj <<timara>>, rajae almawqie alrasmia litamaran ealaa shabakat al'iintirnti. • alnazariat aleamat lilialtizamati, mansur, 'amjad muhamad, dar aleilm walthaqafat lilnashr waltawzie, 2003m. • nihayat almattlab fi dirayat almadhhabi, aljuayni, eabd almalik bin eabd allah, altabeat al'uwlaa, dar alminhaji, 1428hi. • nil al'uwtar, alshuwkani, altabeat al'uwlaa, dar alhadith - alqahirati, 1413h • wasayil aldafe al'iiliktruniat wadawruha fi rafe 'iiradat albunuk altijariati, huriat wamubarakat, risalat majistir, kuliyat aleulum alaiqtisadiati, jamieat 'ahmad dirayat - adrar.
| ||||
Statistics Article View: 468 PDF Download: 266 |
||||