مراعاة الأحوال الزمانية والمكانية وأثرها في تغير الأحكام أحكام الطهارة والصلاة على سطح القمر أنموذجا " دراسة فقهية مقارنة" | ||||
مجلة کلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بالإسکندرية | ||||
Volume 39, Issue 5, 2023, Page 749-841 PDF (1.09 MB) | ||||
DOI: 10.21608/bfda.2023.321038 | ||||
View on SCiNiTO | ||||
Author | ||||
سعاد محمد عبد الجواد بلتاجي | ||||
أستاذ الفقه المقارن بكلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بالإسكندرية جامعة الأزهر | ||||
Abstract | ||||
تهدف الباحثة من خلال هذه الدراسة إلى إلقاء الضوء على قضية تمثل أحد المستجدات المعاصرة، وهي مراعاة الأحوال الزمانية والمكانية وأثرها في تغير الأحكام بتطبيقها على نازلة أحكام الطهارة والصلاة على سطح القمر. وبدأت الباحثة ببيان أحكام الطهارة على سطح القمر، متناولة كيفية الوضوء والتيمم والغسل على سطح القمر، وحكم طهارة فاقد الطهورين. ثم تناولت أحكام الصلاة على سطح القمر، متناولة أقوال العلماء في تحديد مواقيت الصلاة، وكيفية استقبال القبلة، وكيفية أداء الصلاة، وقصر الصلاة وجمعها على سطح القمر. وقد اعتمدت الباحثة في هذه الدراسة على المنهج: التحليلي، المقارن؛ حيث قامت بعرض آراء الفقهاء وأدلتهم في مسائل البحث، وعرضها وتحليلها، والمقارنة بينها للتوصل إلى معرفة الرأي الراجح في مسائل الطهارة والصلاة لمن هم على سطح القمر. توصلت الدراسة إلى العديد من النتائج، والتي من أهمها ما يلي: أن للأحوال الزمانية والمكانية أثرا في تغير الأحكام، ومن ذلك أحكام الطهارة والصلاة المتعلقة برواد الفضاء على سطح القمر. الراجح جواز التيمم لرواد الفضاء ممن هم على سطح القمر بما يمكنهم التيمم به سواء كان بتراب اصطحبوه معهم، أو بالضرب على سطح القمر، أو غيره، مما يتيسر لهم، ولا تقتصر صحة التيمم على التراب فقط. الراجح أن فاقد الماء والتراب يصلي على حسب حاله، ولا يلزمه إعادة الصلاة. | ||||
Keywords | ||||
الأحوال الزمانية والمكانية; تغير الأحكام; الطهارة; الصلاة; سطح القمر | ||||
References | ||||
*****
References
5. 'ahkam alfada' alkharijii fi alfiqh al'iislamii, bahath takmiliun muqadam linayl darajat almajistir fi alfiqh almuqarani, 'iiedada: khalid bin sulayman almihna, almaehad aleali lilqada' bijamieat al'iimam muhamad bin sueud al'iislamiati, 1428/ 1429hi.6. 'ahkam shareiat mutaealiqat bialfada'i, 'iiedad : muhamadin sayidi muhamad bawnah -'iidarat al'iifta', aleadad: ((547 majalat manar al'iislam, tasdur ean alhayyat aleamat lilshuwuwn al'iislamiat wal'awqaf - al'iimarat.7. alaikhtiar litaelil almukhtar, eabd allah bin mahmud bin mawdud albaldahi, alhanafii, ealayha taeliqati: alshaykh mahmud 'abu daqiqat, matbaeat alhalabi - alqahira (wasuaratuha dar alkutub aleilmiat - bayrut, waghiruha), tarikh alnashr: 1356h - 1937m.8. 'asnaa almatalib fi sharh rawd altaalibi, zakariaa bin muhamad bin zakariaa al'ansari, dar alkitaab al'iislamii.9. 'ashal almadarik <<shrah 'iirshad alsaalik fi madhhab 'iimam al'ayimat malk>>, 'abu bakr bin hasan bin eabd allah alkashnawi, dar alfikri, bayrut - lubnan, altabeata: althaaniati.10. al'ashbah walnazayir, taj aldiyn eabd alwahaab bn taqi aldiyn alsabki, dar alkutub aleilmiati, altabeati: al'uwlaa 1411hi- 1991m.11. al'ashbah walnazayir, eabd alrahman bin 'abi bakr, jalal aldiyn alsuyuti, dar alkutub aleilmiati, altabeatu: al'uwlaa, 1411h - 1990mi.12. al'iishraf ealaa nakat masayil alkhilafi, alqadi 'abu muhamad eabd alwahaab bin eali bin nasr albaghdadi almalki, tahqiqu: alhabib bin tahir, dar aibn hazma, altabeata: al'uwlaa, 1420h - 1999m.13. aqadirua lah taqdir 'awqat alsalat walsiyam likhutut eard ealya, eadnan eabdalmuneim qadi, maktabat kunuz almaerifati, 2015m.14. al'iiqnae fi fiqh al'iimam 'ahmad bin hanbal, musaa bin 'ahmad alhajaawi almaqdisi, thuma alsaalihayi, tahqiqu: eabd allatif alsabki, dar almaerifat bayrut - lubnan.15. al'iiqnae fi masayil al'iijmaei, eali bin muhamad bin eabd almalak, aibn alqataan, tahqiqu: hasan alsaeidii, alfaruq alhadithati, altabeat al'uwlaa, 1424h .16. 'awqat alsalawat fi albilad dhat khutut aleard alealiati, 'iiedad alduktur saed bin turki alkhathlan, bidun bayanati.17. albahr alraayiq sharh kanz aldaqayiq - lizayn aldiyn abn najimi, ta/2, dar alkitaab al'iislamii .18. bidayat almujtahid wanihayat almuqtasad - liabn rushd alqurtabii, dar alfikr - bayrut.19. badayie alsanayie fi tartib alsharayie - li'abi bakr alkasani, ta: dar alkutub aleilmia .20. blughat alsaalik li'aqrab almasalik (hashiat alsaawi ealaa alsharh alsaghiri) - li'abi aleabaas alsaawaa, dar almaearif bimasra.21. alibayan fi madhhab al'iimam alshaafieii li'abi alhusayn aleumrani, tahqiqu: qasim alnuwri, ta/1 dar alminhaj - jidata, 1421 ha- 2000 mi.22. taj alearus min jawahir alqamusa- lilzubidi, tahqiqu: majmueat min almuhaqiqina, ta: dar alhidayti.23. altabasrat, eali bin muhamad alrabei, 'abu alhasan, allakhmay, tahqiqu: alduktur 'ahmad najib, wizarat al'awqaf , qatru, altabeatu: al'uwlaa, 1432h - 2011m.24. tabiin alhaqayiq sharh kanz aldaqayiq wahashiat alshshilbii, euthman bin eali bin mahjin albariei, fakhr aldiyn alziylei alhanafii, alhashiat: shihab aldiyn 'ahmad bin muhamad bin yunis alshshilbiu, almitbaeat alkubraa al'amiriat - bwlaq, alqahirata, altabeatu: al'uwlaa, 1313hi.25. altajrid lilqaduri, 'ahmad bin muhamad 'abu alhusayn alqaduwri, almuhaqiqu: markaz aldirasat alfiqhiat walaiqtisadiati, 'a. d muhamad 'ahmad siraj ... 'a. d eali jumeat muhamada, dar alsalam - alqahirati, altabeatu: althaaniatu, 1427 hi - 2006 mi.26. altajrid linafe aleabid = hashiat albijirmi ealaa sharh almanhaji, sulayman bin muhamad bin eumar albujayrami almisrii alshaafieii, matbaeat alhalbi, tarikh alnashr: 1369h - 1950m.27. altahrir waltanwiru- limuhamad altaahir bin eashura, dar sihnun- tunis, 1997 mi.28. tuhifat almuhtaj fi sharh alminhaji, 'ahmad bin muhamad bin hajar alhitmi, rujaeat: ealaa eidat nuskh bimaerifat lajnat min aleulama'i, almaktabat altijariat alkubraa bimasr, 1357hi - 1983m.29. tafsir alkhazin almusamaa libab altaawil fi maeani altanzili- lieala' aldiyn eali bin muhamad alkhazin, dar alfikr - bayrut, lubnan - 1399h -1979m.30. tafsir alquran aleazim (abin kathir), 'abu alfida' 'iismaeil bin eumar bin kathir alqurashia, tahqiqu: muhamad shams aldiyn, dar alkutub aleilmiati, bayrut, altabeatu: al'uwlaa - 1419 hi.31. altafsir alkabir " mafatih alghib"- lilraazi, dar alkutub aleilmiat - bayrut - al'uwlaa, 1421hi.32. taqdir mawaqit alsalaat walsiyam liruaad mahatat alfada' alduwaliati, 'iiedad :hamad muhamad salih, dayirat alshuwuwn al'iislamiat waleamal alkhayri, hukumat dibi, altabeat al'uwlaa, 1440h 2019m.33. taqdir maweiday salaat alfajr waleisha' eind aikhtifa' alealamat alfalakiat fi almintaqat ma bin khatiy eard 48.6w 66.6 darajata, 'iiedadi: muhamad shawkat bahth manshur dimn 'aemal mutamar al'iimarat alfalakii althaani hawl ruyat alhilal wamawaqit alsalaati, matbaeatun: markaz alwathayiq walbuhuth bi'abuzaby al'iimarat alearabiat almutahidati, tahrir 'a.da. nidal qasum, walmuhandis muhamad eawdt.34. altalkhis alhabir fi takhrij 'ahadith alraafieii alkabiri- liabn hajar aleasqalani, dar alkutub aleilmiati, ta/1, 1419hi. 1989m.35. altamhid lima fi almuataa min almaeani wal'asanidu- liaibn eabd albar, tahqiqu: mustafaa alealawi , muhamad albakri, ta: wizarat eumum al'awqaf walshuwuwn al'iislamiati, almaghribi, 1387h .36. sahih albukhari, muhamad bin 'iismaeil 'abu eabdallah albukhariu aljaeafi, tahqiqu: muhamad alnaasir, dar tawq alnajaat , altabeatu: al'uwlaa, 1422hi.37. sahih muslimin- limuslim bin alhajaaj alnaysaburi, tahqiqu: muhamad fuad eabd albaqi, dar 'iihya' alturath alearabii - bayrut.38. fath alqidir, kamal aldiyn muhamad bin eabd alwahid alsiywasi almaeruf biaibn alhamami, dar alfikri, altabeati: bidun tabeat wabidun tarikhi.39. futuhat alwahaab bitawdih sharh manhaj altulaab almaeruf bihashiat aljamal (manhaj altulaab aikhtasarah zakariaa al'ansari min minhaj altaalibin lilnawawii thuma sharhah fi sharh manhaj altulaabi), sulayman bin eumar bin mansur aleajili al'azhari, almaeruf bialjumli, alnaashir: dar alfikri, altabeati: bidun tabeat wabidun tarikhi.40. alfawakih aldawaniu ealaa risalat abn 'abi zayd alqayrawanii - liabn mihana alnafrawi, dar alfikri, 1415hi- 1995m .41. alqamus almuhiti, muhamad bin yaequb alfayruzabadaa, tahqiqu: maktab tahqiq alturath fi muasasat alrisalati, bi'iishrafi: muhamad naeim alerqsusy, muasasat alrisalat liltibaeat walnashr waltawzie, bayrut - lubnan, altabeati: althaaminati, 1426h - 2005m. 42. alkashaf ean haqayiq ghawamid altanzil waeuyun al'aqawil fi wujuh altaawili- lilzumakhshari, tahqiqu: eabd alrazaaq almahdi, dar 'iihya' alturath - bayrut, bidun tarikhi.43. lsan alearbi, muhamad bin makram bin ealaa, aibn manzur al'iifriqaa, dar sadir - bayrut, altabeatu: althaalithat - 1414 hi.44. majmueat alfatawi alshareiat alsaadirat ean qitae al'iifta' walbuhuth alshareiati, wizarat al'awqaf walshuyuwn al'iislamiati, alkuayti, t 1, 1417 hi - 1996m.45. maealim altanzil fi tafsir alquran = tafsir albghwy, muhyi alsanati, alhusayn bin maseud albaghuay, tahqiqu: muhamad alnamir, wakhrun, dar tiibat lilnashr waltawziei, altabeati: alraabieati, 1417h - 1997m.46. maejam lughat alfuqaha'i- 'a. d muhamad qaleiji, du. hamid qanibi, dar alnafayisi, bayrut - lubnan, ta/2, 1408 ha - 1988 m .47. aliwaqit fi 'ahkam almawaqit, lilqarafi, muasasat alrisalat nashiruna, altabeat al'uwlaa, bayrut, 2005m. | ||||
Statistics Article View: 43 PDF Download: 53 |
||||