أثر الحكاية الشعبيّة في الشعر الفلسطيني "سميح القاسم نموذجا" | ||||
مجلة کلية اللغة العربية بإتاى البارود | ||||
Volume 36, Issue 1, November 2023, Page 369-406 PDF (800.5 K) | ||||
Document Type: المقالة الأصلية | ||||
DOI: 10.21608/jlt.2023.328577 | ||||
![]() | ||||
Author | ||||
علي أحمد المومني | ||||
استاذ مشارك/ قسم اللغة العربية، جامعة جرش، الأردن | ||||
Abstract | ||||
يعدّ التراث هوية كل شعب على هذه الأرض, فحضور التراث يستدعي حضور الهوية بالضرورة لأي شعب في هذا العالم, لذلك كان لحضور التراث بعامة والشعبي بخاصة حضورًا في الشعر الفلسطيني, وقد شكّل حضور التراث في الشعر الفلسطيني علاقة مهمة في تاريخ القضية الفلسطينيّة, لاسيما أنها تعاني من التغريب الحضاري وطمس الهوية الوطنية, واجتثاث التراث والإنسان معًا, لذلك قام الشاعر الفلسطيني في توظيف هذا التراث, وخاصة الحكاية الشعبيّة في شعره بهدف الحفاظ على هويته, فقام بتضمين هذه الحكايات في شعره معتمدًا على آلية السرد, والرمز والإيحاء للهروب من المساءلة تارة, ولكي يثبت هويته وتاريخه وأحقيته في الأرض تارة أخرى. لقد استلهم الشعراء الفلسطينيون الحكايات الشعبيّة ووظفوها في شعرهم وبخاصة الشاعر سميح القاسم الذي وظف الحكاية الشعبيّة الفلسطينيّة في شعره لخدمة قضيته، وقد خلص البحث إلى عدة نتائج من أبرزها: أن الشعر الفلسطيني الحديث في توظيفه واستثماره للتراث قد حقق مجموعة من الأهداف أهمها: الكشف عن تشبثه بأرضه هذا على المستوى الوطني, أما على المستوى القومي فقد رسّخ الشاعر من خلال شعره انتمائه إلى الأمة العربية, وعلى المستوى الإنساني استطاع الشاعر الفلسطيني أن يجعل حركات التحرر والكفاح التي يخوضها الفلسطيني تأخذ بعداً إنسانياً, لقد جاء شعر (سميح القاسم) ثائراً حادّاً, مفعماً بالرغبة في الحياة والعدل, والتحرر من الظلم والمأساة, كما جاء شعره مفعماً بالحب والتمرد, وعدم اليأس, لقد كان مفعماً بالإيمان، وجد الشاعر الفلسطيني في الحكايات الشعبيّة مادة ثرية, يتواصل معها للتعبير عن قضاياه وقضايا شعبه وآماله, فأتجه إليها, يستلهم منها, ويستحضرها ويوظفها في أعماله الفنية, مستفيداً من الحس الجمعي, والروح الشعبيّة التي تحوم حولها, ومجسداً بذلك الهوية الوطنية في أدّق صورها. | ||||
Keywords | ||||
الحكاية الشعبيّة; الحكاية الخرافية; الرمز; الغيلان; المردة; حكاية الشطّار; سميح القاسم | ||||
References | ||||
قائمة المصادر والمراجع
أولاً: المصادر والمراجع العربية
ثانياً: المصادر والمراجع العربية مترجمة إلى اللغة الإنجليزية
- 'ahmad altiyjani, alhikayat alshaebiat fi mintaqat wariqlata, majalat al'athra, jamieat qasidi mirbah, wariqlata, aljazayar, aleadad 19, 2014.
- 'aminat fazazi, manahij dirasat al'adab alshaebii (2011mu), dar alkitaab alhadithi, aljazayir.
- eabd alhamid yunus(1966mi), alhakayatu, almaktabat alwataniatu, almuttabat althaqafiatu, raqm 200.
- eabd allatif albarghuthi, alhikayat walriwayat alshaebiat almaqdisiatu, muqabalat mae kibar alsini fi filastin, majalat althaqafat alshaebiati, aleadad 29.
- eayishat yahyaa alhukmi, almawqie al'akadimia walthaqafii, althulatha' 19 rabie althaani/17 yanayir 2017m.
- eumar alsaarisi(1983mi), kalimat fi almathurat alshaebiati, emman, al'urduni, rabitat alkttab al'urduniiyna.
- fiktur sahab, altaqalid walmuetaqadat walhiraf alshaebiat fi filastin qabl 1948 mu, dar alhamra', bayrut, ta1, 1993m.
- habib shahadat , qamus allahjat alfilastiniat aleatid ,nazarat fi qamus albarghuthi, majalat shuuwn aijtimaeiat ,mijildi:20,eadad:79, dat, al'iimarat alearabiat almutahidati.
- hmmad hasan 'abu shawish, tawzif alturath alshaebii fi alshier alfilastinii, jamieat alquds almaftuhati, nushir fi 10 / 3 / 2016m.
- lamya' eabd allatif albarghuthi, alhikayat walriwayat alshaebiat almaqdisiatu, majalat althaqafat alshaebiati, aleadad 29.
- muhamad bakr albuji, alturath alshaebiu walmuajahatu, ta2, maktabat alqudsi, ghazata, 2011m.
- muhamad bakr albuji, eadat wataqalid shaebiat fi filastin : dirasat hadariatun, maktabat altaalib aljamieata, ghazata, 2014 mi.
- muhamad ghasaan namirr, asarayiyl walturath alfilastiniu fi alquds, tunus, jamieat tunis ,risalat dukturah, 14 murid albarghuthi ,wladat hunak walidat huna, riad alrayis lilkutub walnashri,birut,2011m.
- mustafaa mahmud alsuwfiu: dawr alkhayal fi alhikayat alshaebiat ,dirasat fi 'akadimiat alfunun almisriat , alqahirat , nushirat fi :24/2/2010m.
- nabilatu, 'iibrahim: (1962mi), 'ashkal altaebir fi al'adab alshaebi, masra, dar alnahdati.
- namar sarhan(1974mi), alhikayat alshaebiat alfilastiniatu, bayrut, almuasasat alearabiat lilnashri.
- rabih aleubi, 'anwae alnathr alshaebi, manshurat baji mukhtar, eanaabatu, d t.
- safa' khumumi, risalat majistir, kuliyat aladab, qism allughat alearabiati, jamieat alearabii mahidi, aljazayir.
- smih alqasim (1987mi), diwan shiera, dar aleawdati, bayrut.
- yusif hikala, filastin qabl wabaeda, ta1, dar aleilm lilmalayini, birut, 1971.
| ||||
Statistics Article View: 304 PDF Download: 143 |
||||