أثر السياق القرآني على تكوُّنِ أسلوبه البلاغي بناء الفعل لما لم يُسم فاعله في سورة البقرة أنموذجًا | ||||
مجلة کلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بالإسکندرية | ||||
Volume 39, Issue 4, December 2023, Page 2569-2655 PDF (4.3 MB) | ||||
DOI: 10.21608/bfda.2023.335852 | ||||
View on SCiNiTO | ||||
Author | ||||
عمرو إبراهيم البنداري عبده عبده | ||||
مدرس البلاغة والنقد في كلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنين بدمياط الجديدة | ||||
Abstract | ||||
الكشف عن أثر السياق الذي هيأ ودعّم تكوّن الأسلوب، وساعد على إبرازه في سياقه دون غيره هو من الأهمية بمكان؛ لأن ذلك يكشف بجلاء عن أن الأسلوب لم ينشأ حيث نشأ اعتباطًا، وإنما وُضع وضعًا محتومًا لمقدمات طبعية، تُبرز قوة تغلغل هذا الأسلوب في السياق، فضلاً عما تحدثه من في الفكر من إثارةٍ تكون عاملاً فاعلاً في استخراج الأسباب التي آلت بالكلام إلى صياغته على هذا النحو من التعبير، والتعرّف إليها؛ على أساسٍ يكشف عن أسرار تكوّن تلك الأساليب في سياقاتها؛ ولهذا، آثرت معالجة تلك الفكرة بدراستها في خير كلامٍ، القرآنِ الكريم. وخلصت الدراسة إلى: 1_ وجودِ علاقة وثيقة بين الأسلوب البلاغي وما يُذكر قبله من معانٍ مُهيِّئة لتكوّنه، كما أبرزت أثر السياق في ترجيح الْمعنى البلاغي المراد. 2_إقامةِ الدلائل السياقية على أن الأفعال التي بُنيت لِما لم يُسم فاعلها في شواهدها قد وردت لِمُسوّغات معنوية ومقامية اقتضاها السياق. 3_ من خلال جمع الصيغ الْمماثلة _قدر الْمستطاع_ لموطن الشاهد نفسه؛ تم التوصّل إلى ما إذا كان الْمعنى الْمفاد من هذا الأسلوب قد اتّحد في الْمواضع التي ورد فيها، وبذلك يكون خصيصة من خصائص الأسلوب القرآني الْمعبَّر به في هذا الْمقام، أم زاد مقامٌ مّا بفائدة أخرى على تلك الْمذكورة. 4_استنباط براهين وثيقة تهدي إلى الْمعنى البلاغي الذي تولّد عن ورود الشاهد على تلك الصياغة. | ||||
Keywords | ||||
السياق; البقرة; تكوّن; التعيّن; الفاعل | ||||
References | ||||
ثبَت المصادر والمراجع
أولاً: الكتب المطبوعة:
ثانيًا: الرسائل العلمية:
1_الإيضاح، للخطيب القزويني، تح: أ.د/ فرج محمد فرج أحمد، رسالة دكتوراه، مخطوط في كلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنين بالقاهرة، 1414هـ/ 1993م.
References :
awlaan: alkutub almatbueati:
1_altahrir waltanwiru= <<tahrir almaenaa alsadid watanwir aleaql aljadid min tafsir alkitaab almajid>>, muhamad altaahir bin muhamad bin muhamad altaahir bin eashur altuwnusii (t: 1393h), aldaar altuwnisiat lilnashri, tunis, 1984hi.
2_tafsir alraaghib al'asfahani (t: 502hi), taha: du/ eadil bin ealiin alshshidi, dar alwatanu, alrayad, balad alharamayn alsharifayni, ta1, 1424h/ 2003m.
3_tafsir alraaghib al'asfahani, 'abu alqasim alhusayn bin muhamad, almaeruf bialraaghib al'asfuhanaa (t: 502hi), taha: du/ muhamad eabd aleaziz basyuni, kuliyat aladab, jamieat tanta, ta1, 1420h / 1999m
4_tafsir alqurani, 'abu almuzafar, mansur bin muhamad bin eabd aljabaar bin 'ahmad almarawzaa alsimeani, altamimi, alhanafii, thuma alshaafieiu (t: 489hi), tah: yasir bin 'iibrahim waghanim bin eabaas bin ghunimi, dar alwatanu, alrayad, balad alharamayn alsharifayni, ta1, 1418hu/ 1997m.
5_altafsir alkabiru, 'abu eabd allah muhamad bin eumar bin alhasan bin alhusayn altaymiu alraazi almulaqab bifakhr aldiyn alraazii khatib alrayi (t: 606h), dar 'iihya' alturath alearabi, bayrut, ta3, 1420h.
6_jamie albayan ean tawil ay alquran, muhamad bin jarir bin yazid bin kathir bin ghalib alamli, 'abu jaefar altabari (t: 310hi), taha: 'ahmad muhamad shakir, muasasat alrisalati, ta1, 1420hi/ 2000m.
7_snan altirmidhi, muhamad bin eisaa bin sawrt bin musaa bin aldahaki, altirmidhi, 'abu eisaa,(ta: 279hi), taha: bashaar eawad maerufun, dar algharb al'iislamii, bayrut, 1998m.
8_shih muslmin= almusnad alsahih almukhtasar binaql aleadl ean aleadl 'iilaa rasul allah _salaa allah ealayh wasilama_, muslim bin alhajaaj 'abu alhasan alqushayri alnaysaburi (t: 261h), taha: muhamad fuad eabd albaqi, dar 'iihya' alturath alearabi, bayrut, da.t.
9_alkashaf ean haqayiq ghawamid altanzili, waeuyun al'aqawil fi wujuh altaawili, 'abu alqasim mahmud bin eamriw bin 'ahmadu, alzamakhashari jar allah (t: 538ha), dar alkitaab alearabi, bayrut, ta3 , 1407h.
10_miftah aleulumi, yusif bin 'abi bakr bin muhamad bin ealiin alsakakii alkhawarizmii alhanafii 'abu yaequb (t: 626ha), matbaeat mustafaa albabi alhalabii wa'akhawayhi, masr, 1318hi.
11_alujiz fi tafsir alkitaab aleaziza, 'abu alhasan eali bin 'ahmad bin muhamad bin ealiin alwahidii, alniysaburi, alshaafieii (t: 468h), taha: safwan eadnan dawudi, dar alqalam , aldaar alshaamiatu, dimashqa, bayrut, ta1, 1415h.
thanyan: alrasayil aleilmiati:
1_al'iidah, lilkhatib alqizwini, taha: 'a.da/ faraj muhamad faraj 'ahmada, risalat dukturah, makhtut fi kuliyat aldirasat al'iislamiat walearabiat lilbanin bialqahirati, 1414hi/ 1993m.
| ||||
Statistics Article View: 43 PDF Download: 48 |
||||